Zator tętnicy płucnej powstaje, gdy obcy materiał utknie w tętnicy płucnej lub jednej z jej odnóg i zablokuje (zator). Najczęściej obcym materiałem jest skrzep krwi, ale w rzadkich przypadkach przyczyną mogą być inne schorzenia.
Zator tętnicy płucnej jest częstym schorzeniem. Może być przyczyną poważnych chorób i jest przyczyną około 60 000 do 100 000 zgonów rocznie w Stanach Zjednoczonych. Istnieje kilka czynników ryzyka związanych ze stylem życia, które można kontrolować, aby zmniejszyć ryzyko zatorowości płucnej.
© Verywell, 2018Popularny przypadek
Zator płucny zwykle wynika z zakrzepicy żył głębokich, która może mieć różne przyczyny. Jeśli zakrzep (skrzep krwi), który powstał w głównej żyle, oderwie się, przemieści przez prawą stronę serca i utkwi w krążeniu płucnym, staje się zatorowością płucną.
Zator tętnicy płucnej i zakrzepica żył głębokich są ze sobą tak ściśle powiązane, że jeśli lekarz zdiagnozuje lub podejrzewa jeden z tych schorzeń, natychmiast szuka dowodów, że drugi stan jest również obecny.
Rzadsze przyczyny
Stany inne niż zakrzepica żył głębokich, związane z zatorowością płucną, mogą spowodować poważną chorobę lub śmierć. Zawierają:
- Zator tłuszczowy: Zator tłuszczowy może wystąpić, jeśli tkanka tłuszczowa jest uszkodzona lub poddana manipulacji, powodując zlepianie się komórek tłuszczowych do krążenia, gdzie mogą gromadzić się w krążeniu płucnym. Najczęstszą przyczyną zatorowości tłuszczowej jest złamanie miednicy lub kości długich, których szpik zawiera duże ilości tłuszczu.
- Zator powietrzny: Jeśli powietrze dostanie się do krążenia, może zatkać tętnicę płucną lub inną tętnicę. Zator powietrzny może wynikać z prawie każdego rodzaju zabiegu chirurgicznego lub u nurków, którzy zbyt szybko wynurzają się.
- Zator płynem owodniowym: Rzadko płyn owodniowy może dostać się do układu krążenia podczas trudnego porodu i wywołać ostrą zatorowość płucną. Chociaż bardzo rzadko, zator płynowy wywołany przez aminokwasy zagraża życiu.
- Zator nowotworowy: Jeśli komórki rakowe dostaną się do krwiobiegu w dużych ilościach, mogą zatykać naczynia płucne. To powikłanie raka jest zwykle widoczne tylko u osób z prawie końcowym stadium choroby.
Czynniki ryzyka
Ponieważ zator tętnicy płucnej jest prawie zawsze wynikiem zakrzepicy żył głębokich, czynniki ryzyka dla tych dwóch schorzeń są praktycznie identyczne.
2:22Typowe przyczyny i czynniki ryzyka zakrzepów krwi
Obejmują one czynniki ryzyka związane ze stylem życia danej osoby, w tym:
- Niewystarczająca ilość ruchu: siedzący tryb życia sprzyja niewydolności żylnej, która predysponuje do tworzenia się skrzepów krwi w głównych żyłach.
- Nadwaga: Noszenie zbyt dużej wagi sprzyja również gromadzeniu się krwi w żyłach kończyn dolnych.
- Palenie: Palenie powoduje zapalenie naczyń krwionośnych, które może prowadzić do nadmiernego krzepnięcia. W rzeczywistości palenie jest szczególnie silnym czynnikiem ryzyka nieprawidłowego krzepnięcia krwi.
Oprócz tych przewlekłych czynników ryzyka związanych ze stylem życia istnieją inne schorzenia, które mogą znacznie zwiększyć ryzyko zatorowości płucnej. Niektóre z tych zagrożeń mają charakter tymczasowy lub sytuacyjny; inne stwarzają bardziej chroniczne, długoterminowe ryzyko zatoru płucnego:
- Niedawna operacja, hospitalizacja lub uraz prowadzący do przedłużonego unieruchomienia
- Długie podróże wymagające długotrwałego siedzenia
- Uraz powodujący uszkodzenie tkanki, które może prowadzić do zakrzepów krwi.
- Ciąża
- Leki, zwłaszcza pigułki antykoncepcyjne, hormonalna terapia zastępcza, suplementy testosteronu, tamoksyfen i leki przeciwdepresyjne
- Przewlekła choroba wątroby
- Przewlekłą chorobę nerek
- Poważna choroba sercowo-naczyniowa, zwłaszcza niewydolność serca
- W przeszłości występowała zakrzepica żył głębokich lub zator tętnicy płucnej.
- Pewne uwarunkowania genetyczne mogą powodować nadkrzepliwość krwi (skłonność do krzepnięcia)
Każdy, kto cierpi na którekolwiek z tych schorzeń, powinien dołożyć wszelkich starań, aby zmniejszyć czynniki ryzyka, które mają pod kontrolą, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia zakrzepicy żylnej i zatorowości płucnej. Dużo ćwiczeń i utrzymanie kontroli wagi są ważne; niepalenie jest krytyczne.
Diagnozowanie zatoru płucnego
