Narkolepsja to przewlekłe zaburzenie neurologiczne, które poważnie zakłóca cykle snu i czuwania organizmu. Charakteryzuje się ekstremalną sennością w ciągu dnia.
Najbardziej widocznymi objawami tego stanu są ataki snu (w których przytłaczająca jest chęć zasypiania), katapleksja (nagłe napady osłabienia mięśni) i paraliż senny (chwilowa niezdolność do poruszania się podczas zasypiania lub budzenia się). Wcześniejsze
GF Trade / Getty Images
Narkolepsja może wystąpić w każdym wieku, chociaż najczęściej występuje u dzieci, młodzieży lub młodych dorosłych. Biorąc pod uwagę, jak destrukcyjny może być ten stan - zwłaszcza jeśli nie jest leczony - narkolepsja może znacząco wpłynąć na jakość życia i wyniki w nauce lub zawodowej.
Częste objawy
Chociaż narkolepsja jest stanem przewlekłym, nie pogarsza się wraz z wiekiem. Najczęstsze objawy obserwowane w przypadkach narkolepsji wynikają z zakłóceń w cyklach snu i czuwania organizmu. Obejmują one:
Nadmierna senność w ciągu dnia (EDS)
Cecha charakterystyczna tego stanu (każdy z narkolepsją ją ma) EDS powoduje, że ludzie stają się wyjątkowo senni w ciągu dnia, co prowadzi do ataków snu. Powstaje niezależnie od tego, ile snu dana osoba.
Są to krótkie okresy, w których pragnienie snu pojawia się szybko i jest nienasycone. Pomiędzy atakami snu osoby narkoleptyczne czują się wypoczęte i czujne.
Cateplexy
Znaczna część przypadków narkolepsji wiąże się również z katapleksją. Ten nagły napad osłabienia mięśni, brak napięcia mięśniowego i utrata świadomego ruchu często pojawiają się, gdy osoba narkoleptyczna doświadcza silnych reakcji emocjonalnych, takich jak śmiech, napady strachu lub stresu lub nagłe podniecenie.
Stopień nasilenia tego stanu waha się, przy czym niektórzy doświadczają tylko kilku z tych ataków w ciągu życia, podczas gdy inni mają wiele epizodów dziennie.
W najcięższych przypadkach ludzie zachowują pełną świadomość, doświadczając całkowitego zaniku ruchu ciała. Chociaż te odcinki - które trwają kilka minut naraz - mogą być niepokojące, są w dużej mierze nieszkodliwe.
Paraliż senny
Pojawienie się, gdy osoby narkoleptyczne są bliskie zasypiania lub po prostu budzą się, paraliż senny jest tymczasową niezdolnością do wykonywania dobrowolnych ruchów lub mówienia. Stan, który trwa od kilku sekund do kilku minut, przypomina katapleksję i stan organizmu, gdy ludzie znajdują się we śnie snu (zwanym REM).
Podobnie jak w przypadku tych warunków, osłabienie nie jest trwałe i nie ma trwałych skutków; ludzie szybko odzyskują zdolność mówienia i poruszania się zgodnie z oczekiwaniami.
Halucynacje
Żywe halucynacje często towarzyszą paraliżowi sennemu i mogą pojawić się, gdy osoba narkoleptyczna zasypia (halucynacje hipnagogiczne) lub wkrótce po przebudzeniu (halucynacje hipnopompiczne). Mają one najczęściej charakter wizualny - chociaż mogą też wpływać na inne zmysły - i mogą przybrać przerażający lub drażniący charakter.
Rzadkie objawy
Kilka innych objawów może towarzyszyć narkolepsji, chociaż niekoniecznie są one cechami charakterystycznymi tego stanu. Oto zestawienie niektórych z tych rzadszych objawów:
Zakłócony sen
Narkolepsji mogą towarzyszyć bezsenność lub niezwykłe przebudzenie w nocy i niezdolność do snu. W takich przypadkach żywe sny lub odgrywanie i poruszanie się podczas snu przerywają okresy odpoczynku w nocy.
Automatyczne zachowania
W niektórych przypadkach narkolepsji osoba będzie miała bardzo krótkie epizody snu - trwające nie dłużej niż kilka minut - podczas wykonywania innych zadań. Zwykle zdarza się, gdy wykonują rutynowe czynności, zasypiają na chwilę, ale nadal kontynuują to, co robią.
Zadania wykonywane podczas snu są jednak upośledzone i ludzie nie będą mieli świadomej pamięci ich wykonywania.
Inne efekty
Niektórzy pacjenci z narkolepsją zgłaszają depresję, zmęczenie, niezdolność do koncentracji i upośledzenie pamięci. Stan ten jest również związany z bezdechem sennym i zespołem niespokojnych nóg (niekontrolowany ruch stóp lub nóg).
Powikłania / wskazania podgrupy
Ogólnie rzecz biorąc, szacuje się, że narkolepsja występuje u około jednej na 2000 osób, chociaż liczby mogą być wyższe, ponieważ stan ten jest często błędnie diagnozowany lub nie jest w ogóle diagnozowany.
Występuje równie często u mężczyzn i kobiet, a początek może wystąpić w każdym wieku. Jednak w większości przypadków narkolepsja pojawia się między 7 a 25 rokiem życia, a objawy nasilają się w ciągu pierwszej do dwóch dekad po wystąpieniu, zanim ustabilizują się.
Chociaż objawy narkolepsji pozostają względnie stałe i nie postępują, ich nasilenie i częstotliwość mogą się znacznie różnić. Cięższe przypadki prowadzą na przykład do częstszych i uciążliwych ataków snu lub pozostają we śnie do godziny po każdym epizodzie.
Inni mogą doświadczyć poważnych problemów w wyniku katapleksji lub zostać zagrożeni przez regularne automatyczne zachowania.
Kiedy iść do lekarza
Jednym z wyzwań związanych z diagnozą narkolepsji jest to, że stan ten nie jest dobrze poznany, a lekarze często mylą go z innym stanem lub całkowicie go pomijają. Jeśli podejrzewasz, że możesz mieć narkolepsję, musisz zostać skierowany do specjalisty snu, który może zapewnić kompleksową ocenę Twojego przypadku.
Chociaż same objawy nie są śmiertelne, z pewnością są uciążliwe i mogą powodować wypadki samochodowe, upadki lub inne problemy. Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich doświadczasz EDS lub innych objawów - a one znacznie utrudniają Twoje życie towarzyskie lub zawodowe lub narażają Cię na niebezpieczeństwo - czas poszukać pomocy.
Wreszcie, jeśli zdiagnozowano już narkolepsję i radzisz sobie z tym stanem, powinieneś również skontaktować się z lekarzem, jeśli objawy powrócą (lub nie ulegną zmianie) lub staną się poważniejsze.
Słowo od Verywell
Lekarze muszą dowiedzieć się więcej o narkolepsji i ostatecznie nie ma lekarstwa. Dobra wiadomość jest taka, że tę przewlekłą chorobę można skutecznie leczyć.
Ponieważ badania nad przyczynami tej choroby trwają, nie ma wątpliwości, że zakres terapii i podejść zapobiegawczych będzie nadal się powiększał. Można śmiało powiedzieć, że przyszłość populacji narkoleptycznej staje się jaśniejsza.
Niemniej jednak życie z narkolepsją może być trudne. Objawy są nie tylko same w sobie bardzo uciążliwe, ale mogą również poważnie obniżyć jakość życia i ogólne bezpieczeństwo. Mogą również wystąpić kumulacyjne, długoterminowe skutki dla zdrowia emocjonalnego i psychicznego.
Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich cierpi na narkolepsję, ważne jest, aby uzyskać pomoc medyczną i skorzystać z pomocy rodziny i przyjaciół. Dzięki odpowiedniej sieci wsparcia można podjąć narkolepsję, a kluczowe znaczenie dla tej pracy ma znajomość oznak i objawów tej choroby.