Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) i reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to choroby autoimmunologiczne, które atakują stawy. Obie są zapalne i postępujące - powodując sztywność stawów, ból i obrzęk, a także uporczywe zmęczenie. Ponadto oba występują w zaostrzeniach i można je leczyć lekami hamującymi układ odpornościowy.
Jednak ŁZS i RZS to różne choroby - a różnice są ważne, jeśli chodzi o ich rokowanie i najlepsze podejście do leczenia każdej choroby.
Wavebreakmedia / iStockW przypadku ŁZS objawy stawów są ściśle związane ze stanem zapalnym skóry spowodowanym łuszczycą (zaburzeniem autoimmunologicznym atakującym komórki skóry). W przypadku RZS układ odpornościowy atakuje głównie tkankę stawową.
Różne podstawowe procesy chorobowe oznaczają, że stany chorobowe są diagnozowane różnymi metodami, a także wymagają innego podejścia terapeutycznego.
Objawy
Jedną z głównych różnic między ŁZS i RZS jest rozmieszczenie zajętych stawów. Obie choroby mogą powodować zniszczenie małych stawów dłoni i stóp, a także większych stawów kolan, bioder, barków i kręgosłupa.
Wzór wspólnego zaangażowania
W przypadku ŁZS wzorzec zajęcia stawów jest często asymetryczny - stawy zaatakowane po jednej stronie ciała niekoniecznie będą zaatakowane po drugiej. Tylko 15% osób z ŁZS będzie miało symetryczne zapalenie stawów, stan uważany za bardziej zaawansowany i ciężki niż asymetryczne zapalenie stawów.
Natomiast wzór z RZS jest charakterystycznie symetryczny - dotyczy to tych samych stawów po obu stronach ciała.
Zaangażowanie kręgosłupa
Inną zauważalną różnicą między ŁZS i RZS jest zajęcie kręgosłupa. ŁZS często objawia się zapaleniem stawów kręgosłupa osiowego (kręgosłup), podczas gdy RZS zwykle ogranicza się do odcinka szyjnego (kości szyi).
Z tego powodu ŁZS zalicza się do zespołu zaburzeń zwanych spondyloartropatiami, a RZS nie.
Uszkodzenie kości
Spośród tych dwóch chorób RZS może być cięższy. Erozja kości jest główną cechą RZS, która powoduje miejscową i nieodwracalną utratę masy kostnej (osteolizę), a także oszpecenie stawów i utratę funkcji stawów.
To samo może się zdarzyć w przypadku PsA, ale skutki są znacznie mniej głębokie. Znaczna część utraty masy kostnej w PsA ogranicza się do dystalnych paliczków (kości palców rąk i nóg najbliżej paznokci rąk lub nóg). Tylko wtedy, gdy wystąpi rzadka postać choroby (zwana okaleczającym zapaleniem stawów), oszpecenie stawów może rozwinąć się szybko i ciężko.
Palce, palce u nóg i skóra
Inną wymowną wskazówką jest obraz choroby na palcach rąk i nóg. W przypadku PsA dystalne stawy (te najbliżej paznokci) będą ogniskiem bólu, obrzęku i sztywności. Z kolei RZS dotyczy przede wszystkim stawów proksymalnych (znajdujących się tuż nad kostkami).
W przypadku ciężkiego ŁZS palce mogą również przybrać wygląd przypominający kiełbasę (zwany zapaleniem palców), co utrudnia zaciśnięcie pięści. Chociaż może się to zdarzyć w przypadku RZS, nie jest to cechą charakterystyczną, że ma to miejsce w przypadku PsA.
Około 85% osób z ŁZS ma również najbardziej typową postać łuszczycy, charakteryzującą się suchymi, łuszczącymi się płytkami skórnymi. Co więcej, połowa z nich będzie miała łuszczycę paznokci w momencie rozpoznania. Żadne z nich nie występuje w przypadku RA.
Przyczyny
Choroby autoimmunologiczne to stany, w których układ odpornościowy omyłkowo atakuje normalne komórki i tkanki. Zwykle komórki odpornościowe i białka (przeciwciała) celują w antygeny (unikalne identyfikatory) na powierzchni zakaźnych najeźdźców, takich jak bakterie. Jeśli przeciwciała są „źle zaprogramowane”, mogą celować w normalne komórki. Są one określane jako autoprzeciwciała.
Chociaż ŁZS i RZS wpływają na stawy, rzeczywiste cele ataku immunologicznego znacznie się różnią.
Reumatyzm
W przypadku RZS głównym celem ataku autoimmunologicznego są stawy, w szczególności synowiocyty, które są komórkami wyściółki stawu. Wynikający z tego stan zapalny powoduje nadmierną proliferację synowiocytów, co prowadzi do kaskady zdarzeń, w tym;
- Pogrubienie wyściółki stawu (przerost błony maziowej)
- Infiltracja białek zapalnych (cytokin) do stawów
- Postępujące niszczenie chrząstki stawowej, kości i ścięgien
Łuszczycowe zapalenie stawów
W przypadku ŁZS układ odpornościowy atakuje keratynocyty, które są rodzajem komórek skóry. Kiedy to nastąpi, komórki proliferują w przyspieszonym tempie, co w większości (ale nie we wszystkich) przypadkach prowadzi do rozwoju łuszczycy.
Z biegiem czasu stan zapalny może zaatakować inne części ciała, takie jak paznokcie, oczy i jelita. Kiedy dotyczy to stawów i otaczających tkanek, nazywa się to PsA.
Chociaż rozrost błony maziowej jest również charakterystyczny dla ŁZS, ma tendencję do mniejszego nasilenia niż w RZS.
Chociaż może to sugerować, że ŁZS jest po prostu konsekwencją łuszczycy, niektórzy uważają, że są to dwie odrębne choroby o różnych przyczynach genetycznych lub środowiskowych. Inni twierdzą, że łuszczyca i łuszczyca są w rzeczywistości jedną z chorób lepiej sklasyfikowanych pod ujednoliconym tytułem choroby łuszczycowej.
Diagnoza
Lekarze dysponują testami, narzędziami i kryteriami diagnostycznymi potrzebnymi do postawienia ostatecznej diagnozy RZS. Tego samego nie można powiedzieć o PsA.
Reumatyzm
Jeśli masz objawy przedmiotowe i podmiotowe RZS, twój lekarz zleci badania, aby sprawdzić, czy wyniki spełniają kryteria diagnostyczne ustalone przez American College of Rheumatology (ACR) i European League Against Rheumatism (EULAR):
- Badania krwi autoprzeciwciał: autoprzeciwciała przeciwko czynnikowi reumatoidalnemu (RF) i antycyklicznym cytrulinowanym peptydom (anty-CCP) występują u większości osób z RZS.
- Markery zapalne krwi: białko C-reaktywne (CRP) i sedymentacja erytrocytów (OB), które mierzą stan zapalny, są często podwyższone w RZS.
- Badania obrazowe: Obrazowanie rentgenowskie lub rezonans magnetyczny (MRI) może zidentyfikować erozję kości i zwężenie przestrzeni stawowej.
Wyniki testów - jak również czas trwania, lokalizacja i nasilenie objawów - są następnie punktowane w systemie klasyfikacji ACR. Łączny wynik 6 lub więcej (z możliwych 10) daje wysoki stopień pewności, że RZS jest przyczyną twoich objawów.
Łuszczycowe zapalenie stawów
W przeciwieństwie do RZS, PsA rozpoznaje się głównie na podstawie badania fizykalnego i przeglądu historii choroby. Nie ma badań krwi ani badań obrazowych, które mogłyby ostatecznie zdiagnozować chorobę. Zamiast tego lekarz będzie szukał wskazówek, które silnie wskazują na PsA, w tym:
- Asymetryczne zajęcie stawów
- Zajęcie skóry
- Zajęcie paznokci
- Historia rodzinna łuszczycy i / lub łuszczycy
- Czynniki prowokujące, o których wiadomo, że wywołują chorobę, w tym infekcje paciorkowcami, niektóre leki oraz ekspozycja na zimną i suchą pogodę
Zdjęcie rentgenowskie lub rezonans magnetyczny może zidentyfikować deformację typu „ołówek w kubku”, w której czubek palca wygląda jak zaostrzony ołówek, a przylegająca kość jest starta do kształtu miseczki. Ta deformacja dotyka około 5% do 15% osób z PsA, zwykle w bardziej zaawansowanych stadiach choroby.
Jeśli skóra jest dotknięta chorobą, biopsja tkanki może dostarczyć mocnych dowodów na PsA i pomóc odróżnić ją od innych przewlekłych chorób skóry.
Inne testy laboratoryjne i obrazowe służą głównie do wykluczenia innych możliwych przyczyn, a nie do potwierdzenia ŁZS.
Inne stany, które często są uwzględniane w diagnostyce różnicowej ŁZS, obejmują:
- Reumatyzm
- Dna
- Zapalenie kości i stawów
- Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
- Reaktywne zapalenie stawów
Leczenie
Ćwiczenia, utrata masy ciała i zaprzestanie palenia są uważane za standardowe aspekty leczenia zarówno RZS, jak i ŁZS. Łagodne do umiarkowanych objawy są zwykle leczone niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi dostępnymi bez recepty lub na receptę (NLPZ).
Inne zabiegi są dostosowane do konkretnego stanu.
Kortykosteroidy
Kortykosteroidy to rodzaj leków stosowanych w łagodzeniu stanów zapalnych. Prednizon jest najczęściej stosowanym kortykosteroidem, a gdy jest stosowany w leczeniu RZS lub ŁZS, jest zwykle stosowany w postaci tabletek lub wstrzyknięć do stawu, aby zapewnić krótkotrwałą ulgę.
- W przypadku ŁZS kortykosteroidy są czasami stosowane podczas ostrych zaostrzeń, gdy objawy są ciężkie. Jednak są one używane ostrożnie, ponieważ mogą wywołać ciężką postać łuszczycy znaną jako łuszczyca krostkowa von Zumbuscha.
- W przypadku RZS kortykosteroidy w małych dawkach są często przepisywane w połączeniu z innymi lekami. Aby uniknąć skutków ubocznych, stosuje się je tylko krótkoterminowo. Kortykosteroidy można również wstrzykiwać do stawu w celu leczenia ostrego bólu.
Leki przeciwreumatyczne modyfikujące przebieg choroby (DMARD)
Leki przeciwreumatyczne modyfikujące przebieg choroby (DMARD), takie jak metotreksat i Arava (leflunomid), są skuteczne w leczeniu zarówno RZS, jak i ŁZS. Chociaż istnieje wiele dowodów potwierdzających ich zastosowanie w leczeniu RZS, ich skuteczność u osób z ŁZS jest znacznie mniej rozstrzygająca.
Metotreksat (uważany za DMARD pierwszego rzutu w wielu chorobach autoimmunologicznych) jest zatwierdzony do leczenia łuszczycy, ale nie ŁZS. Mając to na uwadze, jest często stosowany poza wskazaniami do leczenia PsA.
Inhibitory TNF
Inhibitory TNF to leki biologiczne, które blokują czynnik martwicy nowotworu (TNF), białko odpornościowe. Chociaż TNF odgrywa rolę zarówno w ŁZS, jak i RZS, jego mechanizm działania jest bardziej centralny w leczeniu uszkodzeń spowodowanych ŁZS, a inhibitory TNF działają lepiej u osób z ŁZS niż RZS.
Według badania z Danii z 2011 roku, 60% osób z PsA osiągnęło trwałą remisję podczas stosowania inhibitorów TNF w porównaniu z zaledwie 44% osób z RZS.
Inhibitory TNF powszechnie stosowane w leczeniu ŁZS i RZS to Enbrel (etanercept), Humira (adalimumab) i Remicade (infliksymab).
Etap leczenia
Ogólnie rzecz biorąc, RZS leczy się w momencie rozpoznania, aby zapobiec nieodwracalnej erozji kości i osteolizie, które mogą rozwinąć się w ciągu dwóch lat. Wczesne agresywne leczenie jest szczególnie ważne dla osób, u których na podstawie wyników testów prawdopodobne jest wystąpienie ciężkiego RZS.
W przeciwieństwie do RZS, PsA może wymagać leczenia tylko wtedy, gdy pojawią się objawy. Kiedy objawy ustąpią lub choroba będzie w remisji, może być możliwa przerwa w leczeniu. Jeśli jednak ŁZS towarzyszy łuszczycy o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego, można zalecić ciągłe leczenie (w tym metotreksat, leki biologiczne lub terapie skojarzone), aby przynieść korzyści w obu przypadkach.
Przewodnik dyskusyjny dla lekarzy łuszczycowego zapalenia stawów
Pobierz nasz przewodnik do wydrukowania na kolejną wizytę u lekarza, który pomoże Ci zadać właściwe pytania.
Wyślij do siebie lub ukochanej osoby.
Zapisz sięTen przewodnik dyskusyjny lekarza został wysłany na adres {{form.email}}.
Wystąpił błąd. Proszę spróbuj ponownie.
