Dyskinezy to nieprawidłowe, mimowolne ruchy mięśni, które mogą być łagodne lub ciężkie, a nawet bolesne. Zaburzenia ruchowe określane jako dyskinezy mogą być spowodowane przez niektóre leki, przez zmiany w chemii mózgu lub przez uszkodzenie lub uszkodzenie mózgu. Dowiedz się o różnych rodzajach dyskinez, objawach, ryzyku i opcjach leczenia. Dowiedz się także o schorzeniach podobnych do dyskinez i metodach radzenia sobie z życiem po rozpoznaniu.
Definiowanie dyskinezy
Dyskinezy charakteryzują się mimowolnymi lub niekontrolowanymi ruchami mięśni, które mają nieprawidłowy charakter i mogą utrudniać koordynację normalnych ruchów.
Istnieje kilka form dyskinez, które są związane z różnymi objawami i przyczynami.
Najczęściej przyczyną dyskinezy są leki, takie jak długotrwałe stosowanie lewodopy w chorobie Parkinsona i stosowanie leków przeciwpsychotycznych. Dyskinezy spowodowane urazem mózgu, takim jak incydent naczyniowy (udar) lub inne uszkodzenie mózgu, występują rzadziej. Objawy ruchowe zwykle pojawiają się jako drobne wstrząsy, tiki lub drżenie. Mogą wystąpić tylko w jednej części ciała, takiej jak głowa lub noga osoby, lub ruchy mogą wpływać na całe ciało. Objawy te mogą wahać się od łagodnych do ciężkich, a niektóre mogą być bolesne.
Istnieją różne rodzaje dyskinez, które prowadzą do różnych objawów, a także do różnych metod leczenia. Typowe rodzaje dyskinez obejmują:
- Atetoza: forma dyskinezy związana z uszkodzeniem mózgu, głównie porażeniem mózgowym. Ruchy w atetozie są powolne i wijące się
- Pląsawica: forma dyskinezy często obserwowana w chorobie Huntingtona, strukturalnym uszkodzeniu mózgu i spowodowana lekami. Pląsawica odnosi się do szybkich ruchów kończyn i może przypominać taniec.
- Dyskinezy wywołane lewodopą lub Parkinsona: forma dyskinezy, która może wystąpić w wyniku długotrwałego stosowania lewodopy, leku stosowanego w leczeniu choroby Parkinsona.
- Dyskinezy późne lub opóźnione: forma dyskinezy związana ze stosowaniem leków przeciwpsychotycznych, często stosowana w leczeniu schizofrenii.
- Dyskinezy miokloniczne: forma dyskinezy obserwowana w postępującej encefalopatii mioklonicznej. Ruchy są poważne i bardzo powodują kalectwo.
Często powiązane stany, takie jak dystonie, stereotypie i tiki, są określane jako dyskinezy. Jednak scharakteryzowanie niektórych z tych innych zaburzeń ruchowych jako dyskinez pozostaje tematem debaty wśród lekarzy.
Verywell / Cindy ChungObjawy
Objawy mogą się różnić w zależności od osoby i mogą się różnić w zależności od rodzaju zdiagnozowanej dyskinezy. Mogą rozpocząć się jako drobne ruchy zwane drżeniem lub nawet jako tiki, a następnie rozwinąć się w typowe objawy charakterystyczne dla dyskinez, takie jak:
- Kołyszące się ciało
- Fidgeting
- Kiwanie głową
- Niepokój
- Drżenie
- Wijąc się
Należy zauważyć, że niepokój i drgawki występują rzadziej w dyskinezy wywołanej lewodopą.
Objawy mogą się stopniowo pogarszać z czasem lub rozwijać się nagle i nasilać po poważnym urazie mózgu.
Pacjenci z późną dyskinezą mają objawy charakteryzujące się nieprawidłowymi ruchami szczęki, warg i języka. Szybkie mruganie i machanie rękami i rękami, aw ciężkich przypadkach mogą również pojawić się objawy kołysania bioder lub talii oraz trudności w oddychaniu.
W dyskinezach mioklonii ruchy charakteryzują się nagłymi i powtarzającymi się skurczami mięśni i szarpnięciami. Ruchy te mogą być tak poważne, że stają się bolesne i wyniszczające.
Ruchy pląsawicy mogą być ciągłe, trwać kilka sekund lub obejmować nagłe, szarpiące zachowania. Te ruchy najczęściej dotyczą kończyn, twarzy i głowy.
W przypadku atetozy ruchy mogą polegać na powolnym skręcaniu, zginaniu lub skręcaniu i wpływać na palce, dłonie i palce. Atetoza może dotyczyć rąk, nóg, szyi i języka osoby, u której zdiagnozowano chorobę.
Przyczyny
Dyskinezy są często związane z przyjmowaniem leków, wtórnie do innych rozpoznań lub z powodu zmian strukturalnych w mózgu. Czasami dyskinezy mogą pojawić się bez określonej przyczyny lub znanego czynnika ryzyka.
Leki
Najczęstszą przyczyną dyskinez jest długotrwałe stosowanie lewodopy, powodujące dyskinezę wywołaną przez lewodopę. Lewodopa jest preferowaną metodą leczenia choroby Parkinsona. Jednak u około 50% osób z chorobą Parkinsona, które stosują lewodopę, w ciągu czterech do pięciu lat rozwinie się dyskineza.
Podczas gdy naukowcy wciąż próbują zrozumieć, dlaczego rozwija się dyskineza, w dyskinezie wywołanej lewodopą jest możliwe, że substancja chemiczna mózgu, która pomaga w komunikacji komórkowej, dopamina, odgrywa rolę w rozwoju zaburzeń ruchowych.
Osoby z chorobą Parkinsona doświadczają utraty komórek mózgowych, które wytwarzają dopaminę, zmniejszając poziom dopaminy w mózgu. Lewodopa tymczasowo przywraca te poziomy dopaminy. Jednakże, ponieważ lek jest szybko metabolizowany i musi być przyjmowany kilka razy dziennie, poziom dopaminy pozostaje niestabilny, rośnie i spada. Wahania dopaminy i ciągła utrata komórek mózgowych wytwarzających dopaminę utrudniają utrzymanie prawidłowego poziomu, co prawdopodobnie przyczynia się do dyskinez. Osoby młodsze w momencie rozpoznania choroby Parkinsona lub osoby, którym przepisano dużą dawkę lewodopy, mogą być bardziej narażone na rozwój dyskinez.
Podobnie późna dyskineza jest spowodowana długotrwałym stosowaniem leków neuroleptycznych, które leczą zaburzenia neurologiczne, żołądkowo-jelitowe i psychiczne, takie jak schizofrenia lub choroba afektywna dwubiegunowa. Leki te są środkami blokującymi receptory dopaminy i wpływają na zdolność komórek do komunikowania się. Płeć, wiek, genetyka oraz zaburzenia psychiczne i medyczne, takie jak cukrzyca, mogą być ważnymi czynnikami ryzyka rozwoju późnych dyskinez. Późne dyskinezy pojawiają się na przykład wcześniej u kobiet niż u mężczyzn.
Borea może być również spowodowana stosowaniem niektórych leków, takich jak leki przeciwpsychotyczne, leki przeciwpadaczkowe i inne leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona. Ta specyficzna dyskineza może również rozwinąć się w wyniku różnych chorób, stanów i niedoborów, od boreliozy, przez chorobę Huntingtona, po hormonalną terapię zastępczą.
Ogólnie rzecz biorąc, zmiany w poziomach określonych substancji chemicznych w mózgu - takich jak dopamina, serotonina i glutaminian - są związane z rozwojem dyskinez.
Urazy i uszkodzenia mózgu
Zmiana chemii poprzez uszkodzenie lub uszkodzenie tkanek mózgu jest kolejną częstą przyczyną dyskinez. U ludzi może rozwinąć się atetoza z powodu utraty dopływu krwi lub tlenu w mózgu. Balista, forma pląsawicy charakteryzująca się dzikim i czasami gwałtownym wyrzucaniem rąk i nóg, może rozwinąć się po zdarzeniach mózgowo-naczyniowych, takich jak udar lub uduszenie.
Ogólnie rzecz biorąc, jeśli dojdzie do urazu zwojów podstawy mózgu, obszaru mózgu odpowiedzialnego za kontrolowanie dobrowolnych ruchów i wyuczonych nawyków, może rozwinąć się dyskineza.
Diagnoza
Różne nieprawidłowe ruchy, które charakteryzują różne typy dyskinez, będą na ogół wymagały uważnej obserwacji i oceny klinicznej neurologa lub specjalisty od zaburzeń ruchu. Przy ustalaniu właściwej diagnozy ważne będzie zwrócenie uwagi na rodzaj ruchów i obszary ciała dotknięte. Ocena wpływu stanu może wymagać użycia nieprawidłowej skali mimowolnych ruchów.
W szczególności w przypadku dyskinez wywołanych lewodopą, kontrolę objawów związanych z chorobą Parkinsona (takich jak drżenie i sztywność) można zrównoważyć ze stopniowym rozwojem dyskinez. Niektóre osoby dotknięte chorobą wolą radzić sobie z objawami dyskinez, a nie z chorobą Parkinsona.
Dystonie, stereotypie i tiki to dodatkowe zaburzenia motoryczne związane z dyskinezami. Dystonie mogą powodować skurcze mięśni i powstawanie nienormalnych trwałych lub powtarzających się skurczów mięśni lub nieprawidłowych stałych pozycji. W przypadku stereotypii i tików osoby doświadczające tych zaburzeń motorycznych mogą mieć pewien poziom kontroli nad ruchami, a nawet zdolność ich ograniczania.
Leczenie
Leczenie może się różnić w zależności od rodzaju zdiagnozowanej dyskinezy i osoby i może obejmować:
Zmiany leków
W przypadku dyskinez wywołanych lewodopą kontrolowanie dawki i czas przyjmowania lewodopy może zrównoważyć poziom dopaminy i zmniejszyć objawy. Pomocne mogą być również różne postacie leków, takie jak Rytary o przedłużonym uwalnianiu lub wlew żelowy Duopa. Forma amantadyny o przedłużonym uwalnianiu, zwana Gocovri, może również pomóc kontrolować poziom glutaminianu w mózgu i zmniejszać objawy.
Osobom z późną dyskinezą można przepisać Ingrezza lub Austedo, które są lekami neuroleptycznymi zatwierdzonymi przez FDA do leczenia w 2017 roku.
Głęboka stymulacja mózgu
Aby kontrolować objawy, głęboka stymulacja mózgu (DBS) jest procedurą chirurgiczną, która jest kolejną opcją leczenia, ale nie jest odpowiednia dla każdego. Minimalne wymagania obejmują rozpoznanie choroby Parkinsona przez co najmniej cztery lata, nawracające epizody dyskinez oraz ciągłą reakcję na lewodopę i korzyści z jej stosowania w większości przypadków.
Zabieg chirurgiczny DBS polega na umieszczeniu elektrod przez neurochirurga w obszarach mózgu kontrolujących ruch i postawę, najczęściej w jądrze podwzgórza (STN) i gałce bladej wewnętrznej (GPI). Drut przechodzi od elektrod do urządzenia przypominającego rozrusznik, wszczepionego w ścianę klatki piersiowej. Po implantacji lekarz ustawi parametry, które będą określać ilość dostarczonej stymulacji elektrycznej.
DBS jest zatwierdzony przez FDA jako forma leczenia pacjentów z chorobą Parkinsona, dystonią i drżeniem samoistnym.
Inne terapie
W przypadku dyskinezy, które wpływają na okolice twarzy, szyi i kończyn, niektórzy pacjenci próbują wstrzyknąć botoks lub toksynę botulinową w celu ograniczenia ruchu.
Istnieje kilka dodatkowych terapii, które są obecnie poddawane próbom klinicznym w leczeniu dyskinez. Potencjalne metody leczenia późnych dyskinez obejmują melatoninę i estrogen, które modulują zachowanie kontrolowane przez dopaminę i chronią przed uszkodzeniem komórek w wyniku długotrwałego stosowania leków przeciwpsychotycznych.
W leczeniu dyskinezy wywołanej lewodopą, badane są leki, które działają na różne substancje chemiczne mózgu. Ponadto bada się również podskórne pompy lewodopy, aby sprawdzić, czy mogą skutecznie utrzymywać stały poziom dopaminy.
Wreszcie, naukowcy badają sposoby najlepszej optymalizacji głębokiej stymulacji mózgu i testują technikę zwaną skoncentrowanym ultradźwiękiem, nieinwazyjną, nieodwracalną procedurą leczenia dyskinez.
Korona
Radzenie sobie z dyskinezami może być stresujące i wpływać na codzienne czynności i interakcje społeczne. Zalecane mogą być ćwiczenia fizyczne, takie jak chodzenie lub pływanie. Zarządzanie stresem może być również kluczowe dla kontrolowania objawów, ponieważ stres ma tendencję do zaostrzania niekontrolowanych ruchów.
Dalsze informacje i zasoby można uzyskać od wyspecjalizowanych organizacji, takich jak Michael J. Fox Foundation for Parkinson’s Research lub Genetic and Rare Disease Information Centre. Grupy wsparcia mogą być również pomocne w radzeniu sobie z dyskinezami.
Słowo od Verywell
Dyskinezy mogą przybierać różne formy i mogą mieć znaczący wpływ na Twoje życie. Porozmawiaj z lekarzem, jeśli uważasz, że rozwijają się objawy niekontrolowanych ruchów, które mogą być związane z dyskinezą. Zwróć uwagę, że chociaż dostępnych jest kilka opcji leczenia, ważne jest, aby współpracować z lekarzem w celu ustalenia, który może być najlepszy dla długoterminowego leczenia i leczenia.
