Kiedyś uważano, że łuszczyca jest stanem dermatologicznym, takim jak wyprysk, ale w rzeczywistości jest to zaburzenie autoimmunologiczne ściślej związane z reumatoidalnym zapaleniem stawów i toczniem. Zgodnie ze swoją nazwą choroba autoimmunologiczna to taka, w której układ odpornościowy organizmu zwraca się na siebie, atakując komórki i tkanki, które błędnie uważa za szkodliwe. W przypadku łuszczycy głównym celem ataku są komórki w zewnętrznej warstwie skóry zwanej naskórkiem, co prowadzi do powstawania suchych, czerwonych, łuszczących się plam zwanych płytkami.
Naukowcy nie do końca rozumieją, co powoduje nieprawidłowe działanie układu odpornościowego w ten sposób, ale uważają, że zarówno genetyka, jak i czynniki środowiskowe odgrywają rolę.
© Verywell, 2018Zapalenie
Łuszczyca charakteryzuje się stanem zapalnym. Zapalenie jest czynnikiem występującym w wielu stanach i na ogół zaczyna się, gdy rodzaj białych krwinek (limfocytów T) wykryje w organizmie mikroorganizm (patogen) powodujący chorobę. W odpowiedzi komórka T przemieszcza się do dotkniętej tkanki i uwalnia białko zapalne znane jako czynnik martwicy nowotworu (TNF).
W przypadku łuszczycy nie ma patogenu. Zamiast tego limfocyty T nagle i niewytłumaczalnie migrują do naskórka i wydzielają TNF, tak jakby organizm był atakowany. Uważa się, że powstały stan zapalny stymuluje nadprodukcję komórek skóry, zwanych keratynocytami, które stanowią około 90% naskórka.
W normalnych warunkach keratynocyty tworzą się i zrzucają w ciągu 28 do 30 dni. W przypadku łuszczycy czas ten skraca się do zaledwie trzech do pięciu dni.
Przyspieszona produkcja powoduje, że komórki dosłownie przeciskają się przez ochronną warstwę zewnętrzną naskórka, zwaną warstwą rogową naskórka, co prowadzi do powstania suchych, łuszczących się płytek. Inne rzadziej występujące postacie choroby powodują powstawanie pęcherzy wypełnionych ropą (łuszczyca krostkowa) lub wilgotnych zmian w fałdach skóry (łuszczyca odwrotna).
Genetyka
Uważa się, że genetyka odgrywa kluczową rolę w rozwoju łuszczycy. Chociaż dokładny związek nie został jeszcze ustalony, naukowcy zidentyfikowali nie mniej niż 25 mutacji genetycznych, które zwiększają ryzyko choroby.
Uważa się, że wśród nich mutacja znana jako CARD14 jest silnie powiązana zarówno z łuszczycą plackowatą, jak i łuszczycą krostkową, a także z pokrewnym zaburzeniem znanym jako łuszczycowe zapalenie stawów.
Posiadanie jednej lub więcej z tych mutacji nie oznacza, że zachorujesz na łuszczycę, ale zwiększa Twoje ryzyko. Według przeglądu z 2015 r. WAktualny raport dermatologiczny, dziecko z dwojgiem rodziców z łuszczycą ma nie mniej niż 50/50 szans na rozwój choroby.
Wpływ genetyki jest dodatkowo potwierdzony w badaniach bliźniąt, w których łuszczyca jest trzykrotnie bardziej podatna na oboje identycznych bliźniaków niż na nieidentyczne bliźnięta.
2:07Czynniki ryzyka
Chociaż genetyka może predysponować cię do łuszczycy, możliwe jest posiadanie mutacji - nawet mutacji CARD14 - i nigdy nie zachorować na łuszczycę. Naukowcy uważają, że aby choroba mogła się rozwinąć, do jej aktywacji potrzebny jest czynnik środowiskowy.
Świadczy o tym po części różnorodność stanów, o których wiadomo, że wywołują ostry epizod (znany jako zaostrzenie). Należą do nich między innymi infekcje, urazy skóry, otyłość i leki.
Infekcje
Każdy rodzaj infekcji może powodować pojawienie się lub zaostrzenie łuszczycy. Jest to szczególnie prawdziwe w przypadku łuszczycy kropelkowatej, która prawie zawsze następuje po infekcji, zwłaszcza infekcji paciorkowcami. Łuszczyca kropelkowata jest drugim najczęstszym typem łuszczycy i częściej dotyka dzieci niż dorosłych.
HIV to kolejna infekcja często związana z łuszczycą. Podczas gdy ludzie z HIV nie mają łuszczycy częściej niż ludzie w populacji ogólnej, ciężkość choroby jest znacznie gorsza. Nie jest to zaskakujące, biorąc pod uwagę, że HIV dodatkowo osłabia układ odpornościowy, który już działa nieprawidłowo.
Uraz skóry
Każdy rodzaj urazu skóry (w tym skaleczenie, zadrapanie, rana chirurgiczna, tatuaż, oparzenie lub oparzenie słoneczne) może potencjalnie spowodować zaostrzenie. Jest to znane jako zjawisko Koebnera, reakcja, która występuje wzdłuż linii urazu skóry.
Naukowcy nie do końca rozumieją, dlaczego tak się dzieje, ale podejrzewają, że białka zapalne (cytokiny) nadmiernie stymulują skórę i aktywują przeciwciała autoimmunologiczne (autoprzeciwciała), które wywołują reakcję zapalną.
Nawet energiczne pocieranie skóry lub tarcie o ciasny kołnierz lub pasek może wywołać reakcję. Nie ma sposobu, aby zapobiec reakcji Koebnera, ale możesz zmniejszyć ryzyko, stosując krem przeciwsłoneczny, unikając drapania i nosząc bardziej miękkie tkaniny.
Jeśli masz łuszczycę, bardzo ważne jest, aby od razu leczyć drobne uszkodzenia skóry. Umyj skórę mydłem i wodą, nałóż maść z antybiotykiem i przykryj ranę bandażem. Szczególnie przydatny może być bandaż uciskowy. Może to zmniejszyć ryzyko ostrego zaostrzenia.
Otyłość
Z badania przeprowadzonego w Polsce w 2017 r. Wynika, że otyłość jest istotnym czynnikiem ryzyka łuszczycy. Wiadomo, że nadmierne gromadzenie się komórek tłuszczowych (magazynujących tłuszcz) stymuluje produkcję cytokin. Ta odpowiedź jest ściśle związana ze wzrostem wskaźnika masy ciała (BMI).
Uważa się, że w pewnym momencie stan zapalny wywołany otyłością może wywołać wybuch objawów łuszczycy. Często objawia się to łuszczycą odwrotną, typem, który rozwija się w fałdach skórnych (w tym pod pachami, pod piersiami, między pośladkami lub w fałdach pachwiny lub brzucha). Są to nie tylko obszary o największej akumulacji komórek tłuszczowych, ale także te, w których skóra jest najbardziej narażona na ocieranie się o siebie, powodując tarcie.
Otyłość może również wpływać na leczenie łuszczycy, wymagając zwiększenia dawki, aby osiągnąć pożądany efekt. To z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia skutków ubocznych.
Leki
Niektóre leki mogą również wywoływać objawy łuszczycy. Nie jest jasne, dlaczego tak się dzieje i dlaczego niektórzy ludzie są dotknięci, a inni nie. Wśród typowych winowajców są:
- Leki na nadciśnienie, w tym beta-blokery i inhibitory ACE
- Lit, przepisywany w leczeniu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych
- Niektóre leki przeciwreumatyczne modyfikujące przebieg choroby (DMARD), takie jak Plaquenil (hydroksychlorochina) i Aralen (chlorochina)
- Interferony, często stosowane w leczeniu zapalenia wątroby typu C.
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)
- Terbinafina, lek przeciwgrzybiczy
- Antybiotyki tetracyklinowe
Inhibitory czynnika martwicy nowotworu-a (TNF-a) stosowane w leczeniu chorób autoimmunologicznych - w tym Remicade (infliksymab), Humira (adalimumab) i Enbrel (etanercept) - mogą również wywoływać objawy łuszczycy w pierwszych miesiącach leczenia jako organizm dostosowuje się do leku.
Doustne kortykosteroidy stosowane w leczeniu łuszczycy mogą wywołać ciężkie objawy „z odbicia”, jeśli zostaną nagle przerwane. Jeśli kortykosteroidy nie są już potrzebne, lekarz pomoże Ci stopniowo odstawić lek, aby tak się nie stało.
Przewodnik dyskusyjny dla lekarza łuszczycy
Pobierz nasz przewodnik do wydrukowania na kolejną wizytę u lekarza, który pomoże Ci zadać właściwe pytania.
Wyślij do siebie lub ukochanej osoby.
Zapisz sięTen przewodnik dyskusyjny lekarza został wysłany na adres {{form.email}}.
Wystąpił błąd. Proszę spróbuj ponownie.
Styl życia i środowisko
To, jak (a nawet gdzie) mieszkasz, może odgrywać rolę w ryzyku łuszczycy i zdolności radzenia sobie z chorobą.
Palenie
Biorąc pod uwagę, jak szkodliwe są papierosy dla ogólnego stanu zdrowia, nie jest zaskoczeniem, że mogą one również zwiększać ryzyko zachorowania na łuszczycę. W rzeczywistości badania opublikowane w czasopiśmieŁuszczyca sugeruje, że ilość, jaką palisz dziennie, jest bezpośrednio związana z ryzykiem nowych lub nawracających objawów.
Palenie może również wpływać na reakcję na leczenie, sprzyjając ogólnoustrojowemu zapaleniu, zmniejszając skuteczność leków przeciwzapalnych.
Naprężenie
Stres ma ogromny wpływ na układ odpornościowy i może odgrywać znaczącą rolę w rozwoju łuszczycy. Z drugiej strony ostre łuszczycowe zaostrzenia mogą wywoływać stres i pogorszyć stan. U niektórych osób stres zarówno wyzwala, jak i utrwala chorobę.
Mimo że stresu nie da się całkowicie uniknąć, są rzeczy, które możesz zrobić, aby go kontrolować, w tym regularne ćwiczenia, jogę, medytację i głębokie oddychanie.
Stres fizyczny - na przykład spowodowany zabiegiem chirurgicznym lub porodem - jest również częstym wyzwalaczem wybuchów łuszczycy.
Zimna pogoda
Osoby z łuszczycą często doświadczają zaostrzeń w miesiącach zimowych lub gdy odwiedzają zimny, suchy klimat.
Niskie temperatury pozbawiają powietrze wilgoci, co prowadzi do wysuszenia skóry. Zima wiąże się również z mniejszym nasłonecznieniem, które pozbawia organizm promieniowania ultrafioletowego (UV) korzystnego dla skóry łuszczycowej. Fototerapia wykonywana w gabinecie dermatologa może temu przeciwdziałać.
Biorąc to pod uwagę, zbyt dużo słońca może powodować stany zapalne i oparzenia słoneczne, wywołując objawy łuszczycy. To samo dotyczy korzystania z łóżek do opalania lub lamp opalających, z których obu należy unikać.
Gluten
Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Francisco donoszą, że niektóre osoby z łuszczycą mają wysoki poziom przeciwciał glutenowych związanych z chorobą autoimmunologiczną celiakii (CD). Sugeruje to, że gluten, białko występujące w niektórych zbożach, może wywoływać łuszczycę u w taki sam sposób, w jaki wyzwala CD.
Istnieją nawet dowody na to, że dieta bezglutenowa może złagodzić objawy u osób opornych na tradycyjne metody leczenia łuszczycy. Wiele takich osób może mieć niezdiagnozowaną CD lub nadwrażliwość na gluten bez celiakii.
Potrzebne są jednak dalsze badania nad tym potencjalnym połączeniem.
Często zdarza się, że osoby z łuszczycą mają wiele chorób autoimmunologicznych, często z wspólnymi wyzwalaczami i nakładającymi się objawami.
Czego można się spodziewać podczas diagnozy łuszczycy
