Kiedy masz zespół jelita drażliwego lub IBS, twoje objawy trawienne mogą obejmować całą gamę od biegunki do zaparć i prawdopodobnie obejmują również wzdęcia, wzdęcia i bóle brzucha.
Jeśli znasz objawy celiakii i objawy nadwrażliwości na gluten bez celiakii, wiesz, że lista prawdopodobnie wygląda znajomo. Nic więc dziwnego, że ludziom trudno jest rozróżnić te trzy warunki.
Volodymyr Rozumii / Getty ImagesW rzeczywistości wiele badań wykazało, że wiele przypadków zdiagnozowanego zespołu jelita drażliwego jest w rzeczywistości zamaskowaną chorobą trzewną. Ponadto niektórzy ludzie, którym powiedziano, że mają IBS, odczuwają ulgę, gdy eliminują z diety ziarna glutenu, mimo że wynik testu na celiakię jest ujemny.
Zróżnicowanie według lokalizacji
Uważa się, że zespół jelita drażliwego dotyka około 11% populacji. Osoby z IBS mogą mieć pilną biegunkę, zaparcia lub połączenie obu, oprócz innych objawów żołądkowo-jelitowych, takich jak gazy i wzdęcia.
IBS dotyczy głównie jelita grubego, zwanego również okrężnicą. Gdy pokarm przechodzi, okrężnica staje się „drażliwa” (stąd nazwa stanu) i działa. Nie ma znanej przyczyny IBS i nie ma lekarstwa, chociaż można go leczyć za pomocą leków na receptę lub bez recepty, wraz ze zmianami stylu życia.
Chociaż może powodować nieprzyjemne, a czasem wręcz nieprzyjemne objawy, zespół jelita drażliwego nie powoduje żadnego uszkodzenia przewodu pokarmowego. Nazywa się to „zaburzeniem czynnościowym”, w którym układ trawienny funkcjonuje słabo, ale w rzeczywistości nie jest uszkodzony.
IBS wyróżnia się tym, że atakuje okrężnicę (znaną również jako jelito grube). Z kolei celiakia i nadwrażliwość na gluten bez celiakii dotyczą jelita cienkiego.
Zróżnicowanie według objawów
Miejsca zajęcia w okrężnicy lub jelicie cienkim mogą prowadzić do bardzo różnych objawów. Zadaniem okrężnicy jest ponowne wchłanianie płynów i przetwarzanie produktów przemiany materii z organizmu oraz przygotowanie do ich eliminacji.
Natomiast w jelicie cienkim zachodzi 90% trawienia i wchłaniania składników odżywczych i minerałów z pożywienia.
Ponadto ścieżka chorobowa (patogeneza) IBS, celiakii i wrażliwości na gluten znacznie się różni. IBS charakteryzuje się podrażnieniem. Wrażliwość na celiakię i gluten bez celiakii jest związana z reakcjami układu odpornościowego, które powodują zmianę samej wyściółki okrężnicy.
Podczas gdy IBS, celiakia i nadwrażliwość na gluten bez celiakii mają wiele takich samych objawów, IBS i wrażliwość na gluten nie są związane z wrzodami, krwawieniem ani znaczną utratą wagi. Ponadto IBS nie jest uważany za zapalny.
Różnicowanie przez diagnozę
IBS jest diagnozowany przez wykluczenie. Lekarze nie używają ani nie mają testów na IBS; zamiast tego najpierw wykluczają inne zaburzenia, a następnie rozważają, czy objawy IBS spełniają kryteria tego stanu.
W tym miejscu mogą pojawić się błędne diagnozy. Jeśli Twój lekarz nie jest na bieżąco z najnowszymi badaniami - na przykład jeśli błędnie uważa, że osoby z celiakią nie mogą mieć nadwagi ani zaparć jako głównego objawu - wtedy jest to możliwe że nie rozważą zamówienia testów na celiakię przed zdiagnozowaniem IBS.
Niestety jest to bardzo powszechny problem. Naukowcy, którzy przebadali pacjentów z IBS pod kątem celiakii, odkryli, że około 4% pacjentów z IBS faktycznie cierpi na celiakię, co oznacza, że dieta bezglutenowa powinna pomóc poprawić lub wyeliminować objawy IBS.
Podobnie, nadwrażliwość na gluten bez celiakii jest diagnozowana poprzez wykluczenie celiakii i alergii na pszenicę oraz ocenę, czy objawy ulegają poprawie po odstawieniu glutenu i zwiększają się przy spożyciu glutenu.
Celiakia, nadwrażliwość na gluten i IBS są dodatkowo różnicowane przez metody diagnostyczne. W przypadku celiakii dostępne są badania przesiewowe i diagnostyczne. W przypadku IBS i wrażliwości na gluten nie ma.
Nakładające się czynniki
Możliwe jest również, że niektórzy pacjenci z IBS, którzy zostali przebadani w kierunku celiakii i mieli negatywny wynik, mogą odnieść korzyści z diety bezglutenowej.
Badania wykazały, że podgrupa osób z IBS, ale bez celiakii, cierpi na nadwrażliwość na gluten bez celiakii i widzi, że ich objawy IBS poprawiają się lub ustępują, gdy jedzą produkty bezglutenowe.
W jednym z badań naukowcy wzięli 34 pacjentów z IBS, u których objawy IBS były kontrolowane na diecie bezglutenowej, i przydzielili 19 z nich do spożywania glutenu (dwie kromki chleba i muffinka) codziennie przez sześć tygodni. Pozostałych 15 jadło chleb niezawierający glutenu i babeczki.
Po tygodniu pacjenci z IBS spożywający pokarmy glutenowe zgłaszali znacznie więcej bólu, wzdęć, zmęczenia, zaparć i biegunki niż grupa kontrolna, co wskazuje, że objawy w tej grupie osób cierpiących na IBS były przynajmniej częściowo wywołane przez gluten.
W innym badaniu przeprowadzono testy genetyczne na celiakię i określone badanie krwi trzewnej u osób z IBS, których głównym objawem była biegunka, a następnie zalecono im przestrzeganie diety bezglutenowej przez sześć tygodni.
Łącznie 71% pacjentów z IBS, którzy mieli pozytywny wynik na gen celiakii, zauważyło, że ich objawy IBS uległy poprawie na diecie bezglutenowej. Wielu uczestników stosowało dietę bezglutenową przez 18 miesięcy i nadal odczuwało ulgę w objawach IBS.
Biorąc pod uwagę brak testów diagnostycznych dla IBS i wrażliwości na gluten bez celiakii, możliwe jest, że mogą one współistnieć z chorobą trzewną jako oddzielne jednostki lub jako przedłużenie drugiej z podobnymi wyzwalaczami lub czynnikami przyczynowymi.
Rola FODMAPS
Badania pokazują, że około trzech czwartych osób, u których zdiagnozowano IBS, odczuwa ulgę w objawach na tak zwanej diecie o niskiej zawartości FODMAP.
Dieta o niskiej zawartości FODMAP skupia się na eliminacji pokarmów zawierających pewne złożone węglowodany, ponieważ te pokarmy fermentują w jelicie grubym, potencjalnie powodując wzdęcia, ból i inne objawy typu IBS.
Teraz ziarna pszenicy, jęczmienia i żyta glutenu zawierają rodzaj FODMAP zwany fruktanami. Zwłaszcza pszenica jest generalnie zakazana na diecie o niskiej zawartości FODMAP, chociaż niektórzy eksperci od tej diety twierdzą, że można ją jeść w małych ilościach.
Jest prawdopodobne, że niektórzy z tych, którzy uważają, że są wrażliwi na gluten, faktycznie reagują na FODMAP w swoim jedzeniu; jedno z ostatnich badań doprowadziło do takiego wniosku.
Jednak inne badania wykazały, że niektórzy ludzie, którzy uważają, że są wrażliwi na gluten, rzeczywiście reagują na czysty gluten. Istnieją spekulacje, że inne składniki pszenicy i inne ziarna glutenu mogą odgrywać rolę zarówno w celiakii, jak i wrażliwości na gluten.
Słowo od Verywell
Jeśli zdiagnozowano u Ciebie zespół jelita drażliwego, ale nie byłeś testowany na celiakię, powinieneś porozmawiać ze swoim lekarzem o zamówieniu badań krwi na celiakię.
Jeśli przeszedłeś test, ale wynik testu na celiakię był negatywny, możesz mimo wszystko rozważyć próbę diety bezglutenowej. Obecnie nie ma akceptowanych testów medycznych służących do zdiagnozowania wrażliwości na gluten, więc jedynym sposobem na ustalenie, czy go masz, jest usunięcie glutenu z diety i sprawdzenie, czy objawy ustąpią.
Możesz także wypróbować dietę o niskiej zawartości FODMAP, aby sprawdzić, czy to złagodzi objawy. Wiele przepisów o niskiej zawartości FODMAP jest również bezglutenowych, więc w rzeczywistości dość łatwo jest przestrzegać obu diet jednocześnie.
