Inaktywowana szczepionka to taka, która wykorzystuje zabity wirus lub bakterię do stymulowania układu odpornościowego w celu ochrony organizmu przed infekcją. Ponieważ bakteria lub wirus jest martwy, nie może się rozmnażać ani powodować choroby.
Chociaż inaktywowane szczepionki mają te same cele, co szczepionki żywe - a mianowicie wytwarzanie przeciwciał, które zwalczają lub koordynują obronę immunologiczną - mają tendencję do wywoływania mniej silnej odpowiedzi i często wymagają wielu dawek i / lub zastrzyków przypominających, aby osiągnąć ten sam poziom ochrony.
stevanovicigor / iStock / Getty ImagesHistoria
Inaktywowane szczepionki zostały po raz pierwszy opracowane pod koniec XIX wieku. Podczas gdy praktyka wariolacji (szczepienie niezainfekowanej osoby ropą od osoby zakażonej) była powszechnie stosowana w XVIII wieku w celu zapobiegania infekcjom bakteryjnym, takim jak ospa, praktyka ta była znacznie bardziej niebezpieczna w przypadku chorób takich jak dur brzuszny, dżuma i cholera.
Naukowcy w XIX wieku dowiedzieli się, że izolując patogen wywołujący chorobę i zabijając go, organizm nadal rozpoznałby go jako szkodliwy po wprowadzeniu do organizmu i wywołałby reakcję specyficzną dla choroby. Doprowadziło to do opracowania pierwszej szczepionki inaktywowanej w latach osiemdziesiątych XIX wieku i pierwszej szczepionki przeciw cholerze ogólnego stosowania w 1896 roku.
Od pokoleń naukowcy stosowali różne metody zabijania patogenu, w tym ciepło, chemikalia i promieniowanie. W XX wieku z powodzeniem zastosowano chemiczną inaktywację wirusów, w niektórych przypadkach obejmujących cały patogen, aw innych tylko część patogenu. To ostatnie odkrycie doprowadziło do rozwojuszczepionka podjednostkowa.
Rodzaje szczepionek inaktywowanych
Istnieje 85 pojedynczych i skojarzonych szczepionek zatwierdzonych do użytku przez Amerykańską Agencję ds.Żywności i Leków (FDA). Wśród nich jest niewielka garstka szczepionek inaktywowanych, znanych również jako szczepionki całkowicie zabite, które chronią przed następującymi chorobami:
- Wirusowe zapalenie wątroby typu A (podawane we wstrzyknięciu w dwóch dawkach)
- Grypa (podawana corocznie jako szczepionka przeciw grypie)
- Japońskie zapalenie mózgu (podawane we wstrzyknięciu w dwóch dawkach)
- Polio (podawane we wstrzyknięciu w pięciu dawkach dla dzieci i trzech dla dorosłych)
- Wścieklizna (podawana we wstrzyknięciu w trzech dawkach)
- Tyfus (podawany jako pojedynczy strzał przed podróżą do regionu endemicznego)
Niektóre inaktywowane szczepionki nie są już dostępne w Stanach Zjednoczonych, w tym szczepionki przeciwko cholerze i dżumie.
Istnieje również żywa szczepionka przeciwko grypie zwana FluMist licencjonowana w Stanach Zjednoczonych oraz żywa szczepionka doustna przeciwko polio, która nie jest.
Zalety i wady
Każda szczepionka ma swoje wady i zalety. W wielu przypadkach do wyboru jest tylko jedna wersja szczepionki, co sprawia, że wszelkie porównania są dyskusyjne.
Mimo to zrozumienie, jak działają szczepionki inaktywowane, może pomóc ci zrozumieć, dlaczego dawki szczepionek różnią się i dlaczego niektóre kosztują więcej niż inne.
Trwałość szczepionki
Trwałość szczepionki odnosi się do czasu, przez jaki szczepionka jest skuteczna. Dla porównania, trwałość inaktywowanych szczepionek jest zwykle krótsza w porównaniu z żywymi szczepionkami, ponieważ układ odpornościowy może lepiej „rozpoznawać” bakterie lub wirusy, które aktywnie namnażają się, nawet jeśli nie powodują choroby.
Podczas gdy inaktywowane szczepionki mogą wymagać do pięciu dawek, aby osiągnąć optymalny poziom ochrony, żywe na ogół wymagają jednej lub dwóch. Na przykład żywa szczepionka, taka jak szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR), wymaga tylko jednej dawki, ale zapewnia skuteczną ochronę na całe życie.
Natomiast inaktywowana szczepionka, taka jak ta stosowana przeciwko wściekliźnie, może być potrzebna co sześć miesięcy do dwóch lat dla osoby żyjącej w odległej dziczy. To samo dotyczy szczepionki przeciw durowi brzusznemu, która wymaga powtarzanych dawek co dwa lata dla osób z chorobami endemicznymi. regiony.
Chociaż szczepionki podjednostkowe są technicznie inaktywowane, nie obejmują całego patogenu (ale raczej fragment patogenu) i są uważane za odrębną kategorię szczepionek. Ich odpowiedź jest zwykle silniejsza niż szczepionki inaktywowane, ponieważ fragment został wybrany ze względu na jego silny efekt antygenowy (stymulujący odporność).
Mimo to szczepionki podjednostkowe często wymagają zastrzyków przypominających, aby utrzymać ochronę immunologiczną.
Przechowywanie i wysyłka
Inaktywowane szczepionki mają tę zaletę, że są łatwe w przechowywaniu i wysyłce. Ponieważ patogen w szczepionce jest martwy, szczepionki generalnie nie wymagają chłodzenia i są idealne dla części świata, w których zasoby są ograniczone.
Z kolei żywe szczepionki zazwyczaj wymagają specjalnych wymagań dotyczących transportu i przechowywania. Chociaż nie jest to duży problem w Stanach Zjednoczonych, stwarza problemy na obszarach ubogich w zasoby. To zapotrzebowanie może również zwiększyć koszty i prowadzić do marnotrawstwa ze względu na krótszy okres przydatności do spożycia.
Przechowywanie i wysyłka stały się głównym tematem niepokojącym po zatwierdzeniu szczepionek Moderna i Pfizer COVID-19 w 2020 r., Które wymagają przechowywania w ujemnych temperaturach. Nawet w Stanach Zjednoczonych ogranicza to ich dystrybucję do miejsc, które mają urządzenia do ich prawidłowego przechowywania, spowalniając tempo szczepień.
Bezpieczeństwo szczepionek
Szczepionki inaktywowane można podawać większości ludzi, ponieważ nie ma szans, że martwy wirus wywoła chorobę. Z drugiej strony istnieje niewielka szansa, że żywe szczepionki mogą powrócić do swojego pierwotnego stanu i wywołać chorobę u osób z obniżoną odpornością.
Obejmuje to biorców przeszczepów narządów przyjmujących leki immunosupresyjne, osoby zakażone wirusem HIV oraz osoby poddawane chemioterapii przeciwnowotworowej. Nie należy unikać wszystkich żywych szczepionek, ale przed podaniem takich szczepionek należy rozważyć korzyści i ryzyko.
Słowo od Verywell
Szczepionki należą do największych osiągnięć nauk medycznych. Niezależnie od ich rodzaju korzyści - pod względem zapobiegania chorobom, zachorowań i śmierci - znacznie przewyższają ryzyko.
Natomiast unikanie szczepionek nie tylko naraża Ciebie lub Twoje dziecko na ryzyko, ale także grozi odrodzeniem się chorób, które kiedyś uważano za wyeliminowane. Tak jest w przypadku odry, choroby uznanej za zwalczoną w Stanach Zjednoczonych w 2000 roku, która powraca po części z powodu mitów i nieporozumień związanych ze szczepieniami.
Przewodnik po dyskusjach dla lekarzy ds. Szczepionek
Pobierz nasz przewodnik do wydrukowania na kolejną wizytę u lekarza, który pomoże Ci zadać właściwe pytania.
Wyślij do siebie lub ukochanej osoby.
Zapisz sięTen przewodnik dyskusyjny lekarza został wysłany na adres {{form.email}}.
Wystąpił błąd. Proszę spróbuj ponownie.
