Nabłonek węchowy to błoniasta tkanka znajdująca się wewnątrz jamy nosowej. U dorosłych mierzy około 3 centymetrów (cm) kwadratowych. Zawierając komórki receptora węchowego, bierze udział w zapachu.
Zaburzenia węchu mogą obejmować od łagodnego osłabienia węchu do całkowitej utraty węchu. Utrata węchu może wskazywać na łagodną chorobę, uraz lub coś poważniejszego. Zmniejszenie zdolności węchu może być wczesnym wskaźnikiem choroby Parkinsona i choroby Alzheimera.
Zaburzenia węchowe są również związane z niektórymi stanami psychiatrycznymi, takimi jak schizofrenia, zaburzenia nastroju i zaburzenia lękowe. Ponadto utrata węchu jest kluczowym objawem COVID-19.
JGI / Jamie Grill / Getty Images
Anatomia
Nabłonek węchowy znajduje się na sklepieniu jamy nosowej. U dorosłych znajduje się około 7 cm za nozdrzami. Stanowi część przegrody nosowej i górnych kości małżowiny usznej.
Nabłonek węchowy składa się z trzech typów komórek: podstawnej, podtrzymującej i węchowej. Komórki receptora węchowego mają rozszerzone włosy, zwane rzęskami.
Kiedyś sądzono, że nabłonek węchowy rozwija się pojedynczo z placody węchowej. Jednak nowsze badania pochodzenia embrionalnego wykazały, że rozwija się on również z komórek grzebienia nerwowego.
Wariacje anatomiczne
Wady wrodzone (obecne przy urodzeniu) mogą mieć wpływ na nabłonek nosa. Zespół Kallmanna jest chorobą genetyczną, w której podwzgórze i neurony węchowe nie rozwijają się w pełni. Może to spowodować brak węchu (niezdolność do wąchania).
Normosmic idiopatyczny hipogonadyzm hipogonadotropowy (nIHH) obejmuje przypadki, w których występuje tylko niedobór hormonów. W takich przypadkach ludzki zmysł węchu pozostaje. Głównymi objawami zespołu Kallmanna są opóźnione dojrzewanie i osłabienie węchu.
Ciliopatie to kolejna choroba genetyczna, która może upośledzać węch. W rzęskach tworzenie się rzęsek jest upośledzone. W przypadku braku rzęsek w neuronach węchowych lub ich zniekształcenia wykrywanie zapachu nie może nastąpić.
Funkcjonować
Nabłonek węchowy jest częścią węchowego układu czuciowego, którego rolą jest przekazywanie wrażeń węchowych do mózgu. Czyni to poprzez wychwytywanie zapachów, które przechodzą przez rzęski, a następnie wysyłanie informacji o tych zapachach do opuszki węchowej.
Opuszka węchowa znajduje się w przedniej części mózgu. Po tym, jak opuszka węchowa otrzyma informacje z komórek jamy nosowej, przetwarza je i przekazuje do innych części mózgu.
Warunki powiązane
Nabłonek węchowy może ulec uszkodzeniu i doprowadzić do utraty węchu. Uszkodzenia są najczęściej powodowane przez toksyczne opary, urazy fizyczne, zatkanie przewodu nosowego, guzy mózgu, alergie lub infekcje. Zaburzenia węchowe mogą być przejściowe, ale w niektórych przypadkach są trwałe.
Utrata węchu to spektrum, od zniekształcenia (dysomia), poprzez osłabienie (hiposmia), do całkowitej utraty węchu (anosmia). Utrata węchu nie jest rzadkością u osób z urazowym uszkodzeniem mózgu. Jedno z badań wykazało, że 15–35% osób z urazowym uszkodzeniem mózgu doznało utraty węchu.
Ponieważ zapach i smak są tak ściśle ze sobą powiązane, utrata węchu często przyczynia się do utraty smaku. Istnieje pewne ryzyko, że nie będziesz w stanie powąchać, na przykład niemożność wyczucia zapachu czegoś, co się pali. Brak węchu może przyczyniać się do zaburzeń nastroju, takich jak lęk i depresja.
Prezbiosmia to związana z wiekiem utrata węchu. Według badań aż 39% osób powyżej 80 roku życia ma zaburzenia węchu. Prezbiosmia występuje stopniowo i nie można jej zapobiec. Może to być związane z utratą zakończeń nerwowych i wydzielaniem śluzu wraz z wiekiem. Stosowanie leków i zaburzenia neurologiczne mogą również przyczyniać się do utraty węchu związanej z wiekiem.
Rak jamy nosowej występuje rzadko. Rak płaskonabłonkowy jest najczęstszą przyczyną raka nosa i nosa, a następnie gruczolakoraka.
Objawy raka nosa mogą obejmować katar, przekrwienie i uczucie pełności lub tkliwości w nosie. Późniejsze etapy mogą obejmować krwawienia z nosa, ból twarzy i zębów oraz problemy z oczami.
Wczesne objawy niektórych zaburzeń neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona i choroba Alzheimera, obejmują zmniejszoną zdolność węchu. Niektóre choroby psychiczne, takie jak schizofrenia, zaburzenia nastroju i zaburzenia lękowe, są również związane z zaburzeniami węchu. Utrata węchu jest jednym z głównych objawów COVID-19.
Testy
Badanie w kierunku zespołu Kallmanna może obejmować badania krwi w celu sprawdzenia poziomu hormonów. Rezonans magnetyczny (MRI) głowy i nosa można wykonać w celu sprawdzenia anatomicznych nieprawidłowości nosa, podwzgórza i przysadki mózgowej. Można również przeprowadzić molekularne testy genetyczne w celu zidentyfikowania mutacji genów.
Leczenie zespołu Kallmanna i nIHH zwykle obejmuje hormonalną terapię zastępczą. Można również stosować leki wzmacniające kości, ponieważ brak hormonów dojrzewania może je osłabiać.
Nowe postępy w testowaniu DNA mogą pozwolić na rozpoznanie ciliopatii. Wykorzystując analizę sekwencji RNA, RT-PCR RNA może być wykorzystana do rozpoznania ciliopatii. Ciliopatia jest uważana za nieuleczalną; Jednak nowsze postępy w terapii genowej mogą oznaczać, że w przyszłości dostępne będą opcje leczenia.
Twój lekarz może zlecić określone skany w celu zdiagnozowania utraty węchu, takie jak tomografia komputerowa (tomografia komputerowa), rezonans magnetyczny lub prześwietlenie. Aby zajrzeć do wnętrza nosa, można zastosować endoskopię nosową. Można przeprowadzić test znany jako test identyfikacji zapachu Uniwersytetu Pensylwanii, aby ocenić stopień, w jakim wpływa to na zapach.
Leczenie anosmii, dysomii i hiposmii będzie zależeć od tego, co przypuszczalnie przyczyniło się do zaburzeń węchowych. Twój lekarz może przepisać leki zmniejszające przekrwienie, leki przeciwhistaminowe lub aerozole do nosa w przypadku alergii. Jeśli przyczyną jest infekcja, antybiotyki mogą być w porządku.
Wiadomo, że palenie osłabia zdolność węchu, więc rzucenie palenia również może pomóc. Jeśli dojdzie do zablokowania kanału nosowego, lekarz może omówić chirurgiczne usunięcie polipa lub guza.
Rak nosa jest diagnozowany przez lekarza ucha, nosa i gardła lub otolaryngologa. Twój lekarz będzie musiał najpierw dokładnie przyjrzeć się guzowi. Mogą to zrobić za pomocą pewnych testów, takich jak endoskopia nosa, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, rentgen lub pozytonowa tomografia emisyjna (skan PET).
Aby ostatecznie ustalić, czy guz jest złośliwy (rakowy) czy łagodny (nienowotworowy), lekarz przeprowadzi biopsję guza. Opcje leczenia raka nosa obejmują chirurgię, chemioterapię, radioterapię, terapię celowaną i opiekę paliatywną.
.jpg)
.jpg)
