Co to jest zwłóknienie szpiku?

Zwłóknienie szpiku, znane również jako agnogenna metaplazja szpiku, jest rzadką chorobą, która powoduje postępujące blizny (zwłóknienia) szpiku kostnego, prowadzące do nieprawidłowej liczby krwinek i innych poważnych powikłań. Niektóre osoby z tą chorobą mogą nie mieć objawów lub wymagać natychmiastowego leczenia. Inni mają agresywną chorobę i rozwijają ciężką anemię, dysfunkcję wątroby i powiększenie śledziony. Zwłóknienie szpiku można rozpoznać za pomocą badań krwi i biopsji szpiku kostnego. Jedynym znanym lekarstwem jest przeszczep komórek macierzystych.

Rodzaje zwłóknienia szpiku

Zwłóknienie szpiku zaliczane jest do nowotworów mieloproliferacyjnych, grupy zaburzeń charakteryzujących się nadprodukcją co najmniej jednego rodzaju krwinek. Nowotwór odnosi się do nieprawidłowego, nadmiernego rozrostu tkanek, charakterystycznego zarówno dla guzów nowotworowych, jak i łagodnych.

Zwłóknienie szpiku nie jest technicznie „rakiem”, ale takim, który może prowadzić do niektórych nowotworów krwi, takich jak białaczka. Zwłóknienie szpiku może być również spowodowane przez niektóre nowotwory.

Zwłóknienie szpiku jest złożoną chorobą, którą można sklasyfikować jako nowotwór pierwotny lub wtórny.

• Pierwotne zwłóknienie szpiku kostnego jest postacią choroby, która rozwija się samoistnie w szpiku kostnym. Jest często określany jako pierwotna idiopatyczna zwłóknienie szpiku (idiopatyczne oznacza „nieznanego pochodzenia”).
• Wtórne włóknienie szpiku to typ, w którym zmiany w szpiku kostnym są wywoływane przez inną chorobę lub stan. W związku z tym zwłóknienie szpiku jest uważane za wtórne do pierwotnej przyczyny.

Objawy

Zwłóknienie szpiku powoduje postępującą niewydolność szpiku kostnego, upośledzając jego zdolność do wytwarzania czerwonych krwinek (odpowiedzialnych za transport tlenu do organizmu i usuwanie odpadów z organizmu), białych krwinek (odpowiedzialnych za obronę immunologiczną) i płytek krwi (odpowiedzialnych za krzepnięcie).

Kiedy to nastąpi, komórki krwiotwórcze w innych narządach ciała są zmuszone przejąć kontrolę, nadmiernie obciążając narządy i powodując ich puchnięcie.

Typowe objawy zwłóknienia szpiku obejmują:

• Zmęczenie i osłabienie
• Duszność
• Niezdrowy blady wygląd
• Obrzęk i tkliwość brzucha
• Ból kości
• Łatwe siniaczenie i krwawienie
• Utrata apetytu i wagi
• Zwiększone ryzyko infekcji, w tym zapalenia płuc
• Guzki skórne (zwłóknienie szpiku skórnego)
• Dna

Aż 20% osób ze zwłóknieniem szpiku nie będzie miało żadnych objawów. U tych, którzy to robią, może wystąpić niedokrwistość (mała liczba czerwonych krwinek), leukopenia (mała liczba białych krwinek), trombocytopenia (mała liczba płytek krwi), powiększenie śledziony (powiększona śledziona) i hepatomegalia (powiększona wątroba).

Komplikacje

Gdy choroba postępuje i zaczyna atakować wiele narządów, może prowadzić do poważnych powikłań, między innymi:

• Powikłania krwotoczne, w tym żylaki przełyku
• Tworzenie się guzów poza szpikiem kostnym
• Nadciśnienie wrotne (podwyższone ciśnienie krwi w wątrobie)
• Ostra białaczka szpikowa (AML)

Przyczyny

Zwłóknienie szpiku jest związane z mutacjami genetycznymi w komórkach krwiotwórczych (krwiotwórczych) szpiku kostnego. Dlaczego te mutacje występują, nie jest w pełni zrozumiałe, ale kiedy już się pojawią, mogą zostać przekazane do nowych komórek krwi. Z biegiem czasu proliferacja zmutowanych komórek może przerwać zdolność szpiku kostnego do wytwarzania zdrowych krwinek.

Mutacje najsilniej związane z mielofibrozą obejmują gen JAK2, CALR lub MPL. Około 90% przypadków obejmuje co najmniej jedną z tych mutacji, podczas gdy 10% nie nosi żadnej z tych mutacji.

Mutacja JAK2 V617F jest najczęstszą mutacją genu i może sama w sobie wywołać rozwój włóknienia szpiku.

Czynniki ryzyka

Znane czynniki ryzyka związane zarówno z pierwotnym, jak i wtórnym zwłóknieniem szpiku obejmują:

• Historia rodzinna choroby mieloproliferacyjnej
• Żydowskie pochodzenie
• Starszy wiek
• Niektóre choroby autoimmunologiczne, zwłaszcza choroba Leśniowskiego-Crohna

Wtórne włóknienie szpiku jest ponadto powiązane z innymi chorobami lub stanami, które bezpośrednio lub pośrednio wpływają na szpik kostny, w tym:

• Raki z przerzutami (nowotwory, które rozprzestrzeniają się z innych części ciała do szpiku kostnego)
• Czerwienica prawdziwa (rodzaj raka krwi, który powoduje nadprodukcję krwinek)
• Chłoniak Hodgkina i chłoniak nieziarniczy (nowotwory układu limfatycznego)
• Szpiczaki mnogie (nowotwory krwi wpływające na komórki plazmatyczne)
• Ostra białaczka (rak krwi atakujący leukocyty)
• Przewlekła białaczka szpikowa (rak szpiku kostnego)
• Narażenie na działanie niektórych chemikaliów, takich jak benzen lub ropa naftowa
• Narażenie na promieniowanie

Diagnoza

Jeśli lekarz podejrzewa, że ​​możesz mieć zwłóknienie szpiku, diagnoza zwykle rozpoczyna się od przeglądu historii choroby (w tym czynników ryzyka) i badania fizykalnego w celu sprawdzenia, czy nie ma powiększenia wątroby lub śledziony lub nieprawidłowych guzków skóry.

Kolejnym krokiem w kierunku rozpoznania włóknienia szpiku będą prawdopodobnie badania krwi i badania obrazowe. Panel badań krwi prawdopodobnie obejmie:

• Pełna morfologia krwi (CBC) w celu ustalenia, czy typy krwinek są wysokie czy niskie
• Rozmaz krwi obwodowej w celu wyszukania krwinek o nieprawidłowym kształcie
• Testy genetyczne w celu wykrycia charakterystycznych mutacji genów

Badania obrazowe, takie jak rentgen, tomografia komputerowa (CT) lub obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI), mogą pomóc w wykryciu powiększenia narządu, rozdęcia naczyń lub nieprawidłowego stwardnienia kości (osteosklerozy), często występującego przy zwłóknieniu szpiku.

Biopsja szpiku kostnego jest rutynowo stosowana w celu wykrycia charakterystycznych zmian w szpiku kostnym i ułatwienia stadium choroby. Polega ona na wprowadzeniu długiej igły w środek kości w celu pobrania próbki szpiku kostnego. Biopsja szpiku kostnego jest zabiegiem średnio inwazyjnym, który można wykonać ambulatoryjnie w znieczuleniu miejscowym.

Diagnozy różnicowe

Aby zapewnić prawidłową diagnozę, lekarz wykluczyłby inne możliwe przyczyny objawów (określane jako diagnostyka różnicowa). Najważniejsze z nich to inne klasyczne przewlekłe nowotwory mieloproliferacyjne, w tym:

• Przewlekła białaczka szpikowa
• Czerwienica prawdziwa
• Pierwotna małopłytkowość
• Przewlekła białaczka neutrofilowa
• Przewlekła białaczka eozynofilowa

Zdiagnozowanie tych chorób niekoniecznie oznacza, że ​​zwłóknienie szpiku nie jest zaangażowane. W niektórych przypadkach zwłóknienie szpiku może być wtórne do choroby pokrewnej, zwłaszcza w przypadku czerwienicy prawdziwej i trombocytemii samoistnej.

Leczenie

Skupia się to przede wszystkim na łagodzeniu objawów, poprawie liczby krwinek i zapobieganiu powikłaniom. Potencjalnym lekarstwem na mielofirozę jest przeszczep szpiku kostnego / komórek macierzystych.

Decyzje dotyczące leczenia są ostatecznie kierowane przez:

• Czy masz objawy
• Twój wiek i ogólny stan zdrowia
• Ryzyko związane z konkretnym przypadkiem

Jeśli nie masz objawów i istnieje niskie ryzyko powikłań, może być konieczne tylko regularne monitorowanie, aby sprawdzić, czy choroba postępuje. Żadne inne leczenie nie może być potrzebne.

Jeśli masz objawy, nacisk zostanie położony na leczenie ciężkiej anemii i powiększenia śledziony. Jeśli objawy są ciężkie, można zalecić przeszczep szpiku kostnego.

Leczenie anemii

Niedokrwistość to stan, w którym brakuje wystarczającej ilości zdrowych czerwonych krwinek, aby dostarczyć odpowiednią ilość tlenu do tkanek organizmu. Jest to jedna z najczęstszych cech zwłóknienia szpiku, którą można leczyć lub zapobiegać następującym interwencjom:

• Transfuzje krwi są stosowane w leczeniu ciężkiej niedokrwistości i często są podawane okresowo osobom z ciężkim zwłóknieniem szpiku. W przypadku zajęcia nerek można przepisać leki przeciw niedokrwistości, takie jak Epogen (epoetyna alfa). Pomocna może być również dieta bogata w żelazo wraz z suplementami żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12.
• Terapia androgenowa polega na wstrzyknięciu syntetycznych męskich hormonów, takich jak danokryna (danazol) w celu stymulacji produkcji czerwonych krwinek. Terapia androgenowa może powodować efekt maskulinizujący u kobiet i zwiększać ryzyko uszkodzenia wątroby przy długotrwałym stosowaniu.
• Glukokortykoidy to rodzaje leków steroidowych, które zmniejszają ogólnoustrojowe zapalenie i mogą poprawiać liczbę czerwonych krwinek. Prednizon jest najczęściej przepisywanym sterydem, ale należy pamiętać, że długotrwałe stosowanie go może powodować zaćmę i zwiększone ryzyko infekcji.
• Leki immunomodulujące, takie jak Thalomid (talidomid), Revlimid (lenalidomid) i Pomalyst (pomalidomid) mogą pomóc zwiększyć liczbę czerwonych krwinek, jednocześnie zmniejszając powiększenie śledziony.

Ostrzeżenie dotyczące talidomidu

Kobiety w wieku rozrodczym nigdy nie powinny przyjmować tego leku, ponieważ wiadomo, że powoduje on poważne wady wrodzone.

Leczenie powiększenia śledziony

W przypadku zwłóknienia szpiku śledziona jest narządem najbardziej dotkniętym niewydolnością szpiku kostnego, ponieważ ma wysokie stężenie komórek krwiotwórczych. Istnieje kilka metod leczenia splenomegalii związanej z włóknieniem szpiku:

• Leki chemioterapeutyczne, takie jak hydroksymocznik i kladrybina, są często stosowane w leczeniu pierwszego rzutu powiększenia śledziony w celu zmniejszenia obrzęku i bólu.
• Jakafi (ruksolitynib) jest lekiem do chemioterapii, który celuje w mutacje JAKS najczęściej związane z włóknieniem szpiku. Jakafi może powodować nudności, biegunkę, zapalenie wątroby, zmniejszenie liczby płytek krwi i podwyższony poziom cholesterolu w niektórych przypadkach.
• Splenektomia, czyli chirurgiczne usunięcie śledziony, może być zalecana, jeśli śledziona staje się tak duża, że ​​powoduje ból i zwiększa ryzyko powikłań. Chociaż istnieje ryzyko związane z każdą operacją, splenektomia zwykle nie wpływa na długość życia ani jakość życia.
• Radioterapię można rozważyć, jeśli splenektomia nie jest możliwa. Działania niepożądane mogą obejmować nudności, biegunkę, zmęczenie, utratę apetytu, wysypkę skórną i wypadanie włosów (zwykle przejściowe).

Przeszczep komórek macierzystych

Przeszczep szpiku kostnego, znany również jako przeszczep komórek macierzystych, to procedura stosowana w celu zastąpienia chorego szpiku kostnego komórkami macierzystymi ze zdrowej kości. W przypadku zwłóknienia szpiku procedura nazywa się allogenicznym przeszczepem komórek macierzystych (co oznacza, że ​​wymagany jest dawca).

Przeszczep szpiku kostnego może leczyć zwłóknienie szpiku, ale wiąże się również z wysokim ryzykiem zagrażających życiu skutków ubocznych. Obejmuje to chorobę przeszczep przeciwko gospodarzowi, w której przeszczepione komórki atakują zdrowe tkanki.

Przed przeszczepem przejdziesz leczenie kondycjonujące (obejmujące chemioterapię lub radioterapię) w celu zniszczenia całego chorego szpiku kostnego. Następnie otrzymasz dożylny (IV) wlew komórek macierzystych od zgodnego dawcy. Kondycjonowanie pomaga zmniejszyć ryzyko odrzucenia poprzez osłabienie układu odpornościowego, ale także zwiększa ryzyko infekcji.

Z powodu tych zagrożeń konieczna jest szczegółowa ocena, aby określić, czy jesteś dobrym kandydatem do przeszczepu komórek macierzystych.

Rokowanie

Opierając się na aktualnych dowodach, średni czas przeżycia osób z mielofibrozą wynosi od 3,5 do 5,5 lat od momentu diagnozy. Nie oznacza to jednak, że do przeżycia można mieć tylko od trzech do pięciu lat. jeśli zdiagnozowano mielofibrozę.

Na szacowany czas przeżycia osób z mielofibrozą wpływa wiele czynników. Na przykład diagnoza przed 55. rokiem życia zwiększa średni czas przeżycia do 11 lat, a niektórzy ludzie żyją nawet dłużej.

Wśród innych czynników, które mogą wydłużyć czas przeżycia, są:

• Mieć mniej niż 65 lat w momencie postawienia diagnozy
• Liczba hemoglobiny przekracza 10 gramów na decylitr (g / dl)
• Liczba białych krwinek poniżej 30 000 na mikrolitr (ml)

Nasilenie objawów (w tym powiększenie śledziony, gorączka, nocne poty i utrata masy ciała) również odgrywa rolę w czasie przeżycia.

Korona

Życie z jakąkolwiek chorobą potencjalnie zagrażającą życiu może być stresujące. Jeśli u Ciebie lub bliskiej Ci osoby zostanie zdiagnozowane włóknienie szpiku, najlepszym sposobem radzenia sobie i wsparcia zalecanego leczenia jest zachowanie zdrowia.

Koalicja MPN, organizacja non-profit wspierająca osoby z nowotworami mieloproliferacyjnymi, zaleca stosowanie zdrowej diety śródziemnomorskiej. Obejmuje to zastąpienie masła zdrowymi olejami i ograniczenie czerwonego mięsa do jednego lub dwóch razy w miesiącu.

Ponieważ włóknienie szpiku może osłabiać układ odpornościowy, ważne jest, aby unikać infekcji poprzez:

• Regularne mycie rąk
• Unikanie osób z przeziębieniem, grypą lub innymi chorobami zakaźnymi
• Mycie owoców i warzyw
• Unikanie surowego mięsa, ryb, jajek lub niepasteryzowanego mleka

Ważne jest również, aby znaleźć wsparcie od rodziny, przyjaciół i zespołu medycznego oraz zwrócić się o pomoc do terapeuty lub psychiatry, jeśli doświadczyłeś głębokiej depresji lub lęku. Regularne ćwiczenia pomagają również poprawić nastrój i poprawić sen, oprócz korzyści fizycznych.

Pomaga również dotrzeć do grup wsparcia, aby nawiązać kontakt z innymi żyjącymi z mielofibrozą, którzy mogą zaoferować wsparcie, wskazówki i profesjonalne skierowania. Grupy wsparcia online można znaleźć na Facebooku oraz za pośrednictwem fundacji non-profit MPN Research Foundation.

Słowo od Verywell

Jak dotąd, czas przeżycia osób z pierwotnym zwłóknieniem szpiku jest ściślej powiązany z ich objawami i nieprawidłowościami krwi niż jakiekolwiek leczenie lub podejście do leczenia.

W związku z tym chorobę należy leczyć w sposób zindywidualizowany, rozważając potencjalne korzyści i ryzyko na każdym etapie choroby. Jeśli nie masz pewności co do zalecanego leczenia lub nie uważasz, że jesteś leczony wystarczająco agresywnie, nie wahaj się zasięgnąć drugiej opinii wykwalifikowanego hematologa lub onkologa specjalizującego się w nowotworach mieloproliferacyjnych.