Zydowudyna (ZDV) jest lekiem przeciwretrowirusowym stosowanym w leczeniu lub zapobieganiu HIV. W rzeczywistości był to pierwszy lek zatwierdzony do leczenia HIV w 1987 roku i nadal jest używany. Wcześniej nazywano to azydotymidyną (AZT)
Paul Bradbury / Getty ImagesSprzedawany pod marką Retrovir i innymi, ZDV jest dostępny jako lek generyczny i można go również znaleźć w preparatach złożonych o ustalonej dawce Combivir (zydowudyna i lamiwudyna) i Trizivir (abakawir, zydowudyna i lamiwudyna).
Chociaż ZDV jest nadal ważny, nie jest już stosowany w pierwszej linii leczenia HIV, ale raczej w kolejnych terapiach, gdy inne metody leczenia zawiodły. Częściowo jest to spowodowane tym, że nowsze leki przeciwretrowirusowe są mniej podatne na lekooporność i są w stanie lepiej przezwyciężyć lekooporne szczepy wirusa.
Używa
Zydowudyna jest klasyfikowana jako nukleozydowy inhibitor odwrotnej transkryptazy (NRTI) i jest stosowana do leczenia lub zapobiegania zakażeniu HIV. Może być stosowany zarówno u dorosłych, jak iu dzieci.
Leczenie
ZDV działa poprzez blokowanie enzymu zwanego odwrotną transkryptazą, którego wirus używa do translacji własnego jednoniciowego RNA na dwuniciowy DNA. Wstawiając swój kod genetyczny do jądra komórki gospodarza, HIV skutecznie „porywa” komórkę i zamienia ją w fabrykę produkującą HIV.
Blokując odwrotną transkryptazę, ZDV zatrzymuje zdolność wirusa do replikacji. Nie „zabija” wirusa HIV, ale raczej zapobiega jego namnażaniu i zakażaniu innych komórek. Mając to na uwadze, ZDV nie może samodzielnie stłumić wirusa.
ZDV stosowany samodzielnie przyspieszy rozwój lekooporności - i to nie tylko na siebie, ale na inne leki z tej klasy. Z tego powodu ZDV powinien być stosowany wyłącznie w terapii skojarzonej z co najmniej dwoma innymi lekami przeciwretrowirusowymi.
Zapobieganie
ZDV można również stosować w celu zapobiegania zakażeniu wirusem HIV, zarówno w czasie ciąży, jak i po przypadkowym kontakcie z wirusem. Chociaż ZDV jest obecnie rzadziej stosowany do tych celów, nadal ma swoje miejsce w warunkach ograniczonych zasobów lub gdy preferowane leki nie są dostępne.
Zydowudyna jest czasami stosowana w następujących strategiach profilaktycznych:
Zapobieganie transmisji z matki na dziecko
W przełomowym badaniu opublikowanym w 1993 r. Wykazano, że ZDV zmniejsza ryzyko przeniesienia wirusa HIV z matki na jej nienarodzone dziecko o 50%. W przypadku stosowania w terapii skojarzonej leki przeciwretrowirusowe mogą zmniejszyć prawdopodobieństwo przeniesienia wirusa do zaledwie 2%. %.
Chociaż ZDV jest obecnie rzadziej stosowany w tym celu - wypierany przez mniej toksyczne leki z prostszymi schematami dawkowania - nadal ma swoje miejsce jako terapia infuzyjna w ostatniej chwili u kobiet z niekontrolowanym wirusem, które mają zaraz porodzić.
Profilaktyka poekspozycyjna (PEP)
ZDV był również przez wiele lat podstawowym lekiem PEP, strategii profilaktycznej stosowanej w przypadku osób przypadkowo narażonych na HIV. Uważa się, że 28-dniowa terapia lekowa zmniejsza ryzyko przeniesienia choroby, jeśli zostanie rozpoczęta w ciągu 24 do 48 godzin po ekspozycji.
Chociaż zydowudyna jest nadal stosowana w tym celu w niektórych częściach świata rozwijającego się, nowsze leki, takie jak Truvada (tenofowir + emtrycytabina), wyparły jej stosowanie w Stanach Zjednoczonych.
Inne zastosowania
Chociaż nie ma konkretnych wytycznych, ZDV jest czasami stosowany w terapii skojarzonej osób z encefalopatią HIV. Znany również jako zespół otępienia AIDS, jest to częste powikłanie zaawansowanego zakażenia HIV, charakteryzujące się znaczną utratą pamięci, funkcji poznawczych, osądów i płynności werbalnej.
W przeciwieństwie do niektórych leków przeciwretrowirusowych ZDV lepiej przenika przez barierę krew-mózg, która oddziela mózg od reszty ciała. Poprzez bezpośredni dostęp do tkanek mózgu ZDV może pomóc spowolnić postęp lub złagodzić objawy tego powikłania związanego z HIV.
Przed podjęciem
Po zdiagnozowaniu wirusa HIV zostaną przeprowadzone dodatkowe testy w celu oceny stanu układu odpornościowego i stopnia aktywności wirusa w organizmie. Dzięki temu lekarz może nie tylko śledzić Twoją reakcję na terapię, ale także określać, czy potrzebne są inne interwencje, jeśli Twój układ odpornościowy jest osłabiony.
Testy podstawowe obejmują:
- Liczba CD4: Liczba CD4 to badanie krwi, które mierzy liczbę limfocytów T-komórek CD4, które HIV preferencyjnie celują i niszczy. Ubytek tych białych krwinek służy jako marker twojego statusu odpornościowego. Liczba CD4 wynosząca 500 i więcej jest uważana za „normalną”, podczas gdy wartości poniżej 500 wskazują na immunosupresję.
- Miano wirusa: Miano wirusa HIV mierzy ilość wirusa w próbce krwi, której wartość może wahać się od zera do milionów. Przy optymalnej terapii antyretrowirusowej miano wirusa powinno być niewykrywalne (czyli poniżej poziomu wykrywalności obecnych technologii testowych).
Zostaną przeprowadzone inne standardowe badania krwi, w tym morfologia krwi (CBC) i testy czynności wątroby (LFT), aby określić, czy istnieją jakiekolwiek nieprawidłowości, które mogą wykluczyć lub ograniczyć stosowanie ZDV.
Badania genetyczne
Następnym krokiem w formułowaniu planu leczenia jest określenie cech genetycznych twojego wirusa. Obejmuje to badanie oporności genetycznej, proste badanie krwi, które może zidentyfikować strukturę genetyczną (genotyp) wirusa i typy mutacji genetycznych, które ma wirus.
Na podstawie typów i stopnia mutacji laboratorium może określić, które leki przeciwretrowirusowe z największym prawdopodobieństwem „omijają” te mutacje i działają najskuteczniej.
Oprócz genotypowania wirusa laboratorium może również przeprowadzić testy fenotypowe w celu oceny obserwowalnych cech wirusa. Obejmuje to wystawienie wirusa na działanie wszystkich dostępnych leków na HIV, aby zobaczyć, które z nich działają najlepiej.
Badanie oporności genetycznej jest zalecane zarówno dla osób nowo leczonych, jak i tych, u których leczenie już nie działa. Badania fenotypowe można zlecić w przypadku niepowodzenia leczenia lub nieoptymalnej odpowiedzi na terapię.
Ponieważ oporność na leki HIV może być przenoszona - to znaczy przenoszona z jednej osoby na drugą - badanie oporności genetycznej jest uważane za kluczowe zawsze, gdy dana osoba została niedawno zarażona lub doświadczyła niepowodzenia leczenia.
Środki ostrożności i przeciwwskazania
ZDV może powodować u niektórych osób zahamowanie czynności szpiku kostnego. Jednocześnie, ponieważ lek wydalany jest głównie przez nerki iw mniejszym stopniu przez wątrobę, może powodować toksyczność u osób z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby.
Chociaż nie jest to przeciwwskazane do stosowania, zydowudynę należy stosować ostrożnie u każdego z następującymi schorzeniami:
- Ciężka niedokrwistość
- Ciężka neutropenia
- Choroba nerek
- Choroby wątroby (w tym marskość wątroby i wirusowe zapalenie wątroby typu C)
- Miopatia (upośledzenie dobrowolnej kontroli mięśni)
Jedynym bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania ZDV jest znana lub podejrzewana reakcja nadwrażliwości na lek, w tym wcześniejsza anafilaksja lub zespół Stevensa-Johnsona (SJS) w wywiadzie.
Inne leki
Istnieją cztery inne NRTI zatwierdzone do użytku w Stanach Zjednoczonych, a także pięć leków złożonych, które zawierają jeden lub dwa NRTI:
- Combivir (zydowudyna i lamiwudyna)
- Descovy (alafenamid tenofowiru i emtrycytabina)
- Emtriva (emtrycytabina)
- Epivir (lamiwudyna)
- Epzicom (abakawir i lamiwudyna)
- Trizivir (abakawir, zydowudyna i lamiwudyna)
- Truvada (fumaran tenofowiru dizoproksylu i emtrycytabina)
- Viread (fumaran dizoproksylu tenofowiru)
- Videx (didanozyna)
Lek NRTI Zerit (stawudyna) został przerwany w Stanach Zjednoczonych w 2000 roku, częściowo z powodu wysokiego wskaźnika poważnych skutków ubocznych i słabego profilu oporności.
Dawkowanie
ZDV jest dostępny w postaci pigułek, tabletek, kapsułek, płynów i dożylnych (IV). Preparat w płynie stosowany jest głównie u młodszych dzieci, ale także u osób niezdolnych do połykania tabletek. Preparat dożylny jest stosowany przede wszystkim w celu zapobiegania transmisji z matki na dziecko.
Dawkowanie i moc różnią się w zależności od preparatu:
- Tabletki: 300 miligramów (mg)
- Kapsułki: 100 mg
- Syrop: 10 mg na mililitr (mg / ml)
- Wlew dożylny: 10 mg / ml w fiolce jednorazowego użytku 20 mg
Zalecana dawka może się również różnić w zależności od wieku, masy ciała i celów leczenia.
Modyfikacje
W niektórych sytuacjach, w tym:
- Ciężka niedokrwistość lub neutropenia: osoby, u których wyjściowy poziom hemoglobiny spadł o 25% lub więcej (wskaźnik niedokrwistości) lub o 50% lub więcej wyjściowego stężenia granulocytów (marker neutropenii), mogą wymagać przerwania lub zmiany leczenia .
- Zaburzenia czynności nerek: Osoby poddawane dializie lub z klirensem kreatyniny mniejszym niż 15 ml na minutę powinny mieć dostosowaną dawkę do 100 mg co sześć do ośmiu godzin.
Nie ma zalecanych dostosowań dawki u osób z zaburzeniami czynności wątroby. Mimo to należy rutynowo monitorować aktywność enzymów wątrobowych, aby uniknąć hepatotoksyczności (zatrucia wątroby) i uszkodzenia wątroby.
Jak wziąć i przechowywać
ZDV można przyjmować z jedzeniem lub bez. Lek jest stosunkowo trwały i można go przechowywać w temperaturze od 15 C do 25 C (59 F do 77 F) .Najlepiej przechowywać tabletki, kapsułki lub syrop w oryginalnym opakowaniu, najlepiej w chłodna, ciemna szuflada lub szafka
Chociaż leki nie wymagają przechowywania w lodówce, nie należy ich przechowywać na słonecznym parapecie ani w schowku na rękawiczki. Zawsze sprawdzaj datę ważności i wyrzuć te, które wygasły.
Skutki uboczne
Skutki uboczne są wspólne dla wszystkich leków. Wiele z tych związanych z ZDV pojawia się wkrótce po rozpoczęciu leczenia i stopniowo ustępuje, gdy organizm przyzwyczaja się do leczenia.
Inne mogą rozwijać się z czasem i stać się coraz bardziej nie do zniesienia lub poważne. Aby tego uniknąć, należy poinformować lekarza, jeśli wystąpią jakiekolwiek nietypowe objawy po rozpoczęciu stosowania ZDV lub leków złożonych zawierających ZDV.
Wspólny
Wiadomo, że ZDV powoduje działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego i całego ciała u 60% osób wkrótce po rozpoczęciu leczenia. Są one zwykle przejściowe i ustępują po kilku dniach lub tygodniach. Niektórzy ludzie nie odczuwają żadnych skutków ubocznych.
Do najczęstszych skutków ubocznych dotykających ponad 5% użytkowników należą (w kolejności częstości):
- Bół głowy
- Złe samopoczucie
- Nudności
- Utrata apetytu
- Wymioty
- Słabość
- Zaparcie
Może również wystąpić bezsenność i refluks żołądkowy (zgaga), choć rzadziej.
Ciężki: Silny
U niektórych osób długotrwałe stosowanie ZDV może powodować działania niepożądane. Może to być spowodowane początkiem zahamowania czynności szpiku kostnego lub upośledzeniem czynności nerek lub wątroby.
Przy ciągłym stosowaniu ZDV może również wpływać na mitochondria (struktury w komórkach wytwarzające energię), prowadząc do nieprawidłowych zmian w metabolizmie, sygnałach mięśniowych, tłuszczowych i nerwowych.
Ciężkie skutki terapii ZDV mogą obejmować:
- Ciężka niedokrwistość: Objawy obejmują skrajne zmęczenie, osłabienie, bladość, ból w klatce piersiowej, szybkie bicie serca, zawroty głowy i duszność.
- Ciężka neutropenia: Objawy obejmują gorączkę, dreszcze, obfite pocenie się, ból brzucha, biegunkę, owrzodzenia jamy ustnej, kaszel i duszność.
- Powiększenie wątroby (powiększenie wątroby): Objawy obejmują zmęczenie, osłabienie, ból brzucha, nudności, wymioty i żółtaczkę.
- Miopatia: stan spowodowany uszkodzeniem mitochondriów może objawiać się objawami mięśniowymi, w tym osłabieniem, bólem, sztywnością, sztywnością, skurczami i atrofią (wyniszczenie).
- Lipodystrofia: lipodystrofia, również spowodowana uszkodzeniem mitochondriów, jest nieprawidłową redystrybucją tkanki tłuszczowej, która dotyczy głównie twarzy, pośladków, brzucha, piersi i górnej części pleców.
- Kwasica mleczanowa: Nieprawidłowe gromadzenie się kwasu mlekowego, spowodowane zaburzeniami mitochondriów, może prowadzić do zmęczenia, skurczów, biegunki, szybkiego bicia serca, dezorientacji, trudności w połykaniu, aw ciężkich przypadkach do wstrząsu i śmierci.
Reakcje alergiczne, w tym anafilaksja, są uważane za rzadkie w przypadku ZDV. Jeśli wystąpi alergia, zwykle objawia się ona łagodną rozlaną wysypką wkrótce po rozpoczęciu leczenia i często ustępuje samoistnie (chociaż w celu złagodzenia objawów można przepisać lek przeciwhistaminowy).
Ostrzeżenia i interakcje
Z każdym lekiem wiąże się ryzyko. W przypadku ZDV istnieje ostrzeżenie z czarnej skrzynki, które informuje konsumentów o ryzyku ciężkiej anemii, neutropenii i miopatii, a także o potencjalnie śmiertelnych przypadkach kwasicy mleczanowej i hepatomegalii.
W przypadku ciąży korzyści ze stosowania ZDV zwykle przeważają nad ryzykiem. Mimo to badania na zwierzętach wykazały potencjalne uszkodzenie płodu (choć niewielkie) i nie ma dobrze kontrolowanych badań na ludziach.
Jakkolwiek lek jest stosowany, ważne jest, aby porozmawiać z lekarzem o korzyściach i ryzyku, aby dokonać bardziej świadomego wyboru.
Interakcje leków
Istnieją pewne leki, które mogą wchodzić w interakcje z ZDV poprzez zwiększanie lub zmniejszanie stężenia jednego lub drugiego leku we krwi. Obniżone poziomy mogą zmniejszyć skuteczność leku, a zwiększone poziomy mogą zwiększyć ryzyko skutków ubocznych. Inne interakcje mogą nasilać toksyczne działanie ZDV.
Aby temu zaradzić, może być konieczne dostosowanie dawki lub zastąpienie leku. W innych przypadkach dawki mogą wymagać kilkugodzinnych odstępów.
Wśród leków znanych z interakcji z ZDV są:
- Benemid (probenecyd): stosowany w leczeniu dny moczanowej
- Cytovene (gancyklowir): stosowany w leczeniu wirusa cytomegalii (CMV)
- Depaken (kwas walproinowy): stosowany w leczeniu napadów i choroby afektywnej dwubiegunowej
- Diflucan (flukonazol): stosowany w leczeniu zakażeń grzybiczych
- Dilantin (fenytoina): stosowany w leczeniu napadów
- Lipodox (doksorubicyna): lek stosowany w chemioterapii
- Mepron (atovaquone): stosowany w leczeniu zapalenia płuc wywołanego przez pneumocystis carinii (PCP)
- Metadon: stosowany w leczeniu zaburzeń związanych z używaniem opioidów
- Multiferon (interferon alfa): stosowany w leczeniu zapalenia wątroby i raka
- Norvir (ritonavir): stosowany w leczeniu HIV
- Rybawiryna: stosowana w leczeniu syncytialnego wirusa oddechowego (RSV) i zapalenia wątroby typu C.
- Rifadin (rifampin): stosowany w leczeniu gruźlicy
- Viracept (nelfinawir): stosowany w leczeniu HIV
Aby uniknąć interakcji, zawsze informuj lekarza o przyjmowanych lekach, niezależnie od tego, czy są to leki na receptę, dostępne bez recepty, odżywcze, ziołowe czy rekreacyjne.
.jpg)
