Zadaniem serca jest pompowanie krwi, która kąpie i odżywia każdy organ ciała. Krew przenosi tlen i składniki odżywcze niezbędne dla tkanek, a także przenosi produkty przemiany materii z dala od tkanek. Jeśli czynność pompująca serca zostanie z jakiegokolwiek powodu zakłócona, narządy ciała zaczynają bardzo szybko zawodzić. Zatem samo życie zależy od wydajnej, ciągłej pracy serca.
Serce jest narządem mięśniowym wielkości mniej więcej pięści. Gdy mięsień sercowy kurczy się, wypycha krew do układu naczyniowego. Komory i zastawki serca są ustawione tak, aby kierować przepływem krwi podczas bicia serca.
Komory i zawory serca
Serce ma dwie „strony”. Prawa strona serca przyjmuje „zużytą” krew powracającą z tkanek ciała i pompuje ją do płuc, gdzie jest uzupełniana tlenem.Lewa strona serca przyjmuje uzupełnioną krew z płuc, a następnie pompuje ją do wszystkich narządów ciała.
Każda strona serca ma dwie komory, w sumie cztery komory. Dwie komory (prawa i lewa) to komory mięśniowe zdolne do wypychania krwi z serca. Prawa komora pompuje krew do płuc, a lewa komora pompuje krew do wszystkich innych narządów.
Dwa przedsionki (prawy i lewy) przyjmują krew powracającą do serca (odpowiednio z tkanek ciała i płuc). W odpowiednim momencie prawe i lewe przedsionki opróżniają nagromadzoną krew do prawej i lewej komory.
Cztery zastawki serca (trójdzielna, płucna, mitralna i aortalna) otwierają się i zamykają w odpowiednim momencie, aby krew przepływała przez serce we właściwym kierunku.
Pomocna jest wizualizacja pracy serca jako dwóch oddzielnych pomp pracujących szeregowo; prawą pompę serca i lewą pompę serca.
Pompa prawego serca
Pompa prawego serca składa się z prawego przedsionka, zastawki trójdzielnej, prawej komory, zastawki płucnej i tętnicy płucnej. Jej zadaniem jest dopilnowanie, aby „zużyta” krew została ponownie napełniona tlenem. Krew uboga w tlen powracająca do serca z tkanek organizmu wchodzi do prawego przedsionka. Kiedy przedsionki się kurczą, zastawka trójdzielna otwiera się i umożliwia przepompowanie krwi z prawego przedsionka do prawej komory. Następnie, gdy prawa komora kurczy się, zastawka trójdzielna zamyka się (aby zapobiec cofaniu się krwi do prawego przedsionka) i otwiera się zastawka płucna - w ten sposób krew jest wyrzucana z prawej komory do tętnicy płucnej i płuc, gdzie jest uzupełniany tlenem.
- Przeczytaj o niedomykalności zastawki trójdzielnej.
- Przeczytaj o nadciśnieniu w tętnicy płucnej.
Pompa lewego serca
Lewa pompa serca składa się z lewego przedsionka, zastawki mitralnej, lewej komory, zastawki aortalnej i aorty. Jej zadaniem jest wypompowywanie bogatej w tlen krwi do tkanek organizmu. Krew powracająca do serca z płuc wpływa do lewego przedsionka. Kiedy przedsionki się kurczą, zastawka mitralna otwiera się i pozwala krwi na wejście do lewej komory. Gdy po chwili lewa komora kurczy się, zastawka mitralna zamyka się i otwiera się zastawka aortalna. Krew jest wypychana z lewej komory przez zastawkę aortalną i na zewnątrz do ciała.
- Przeczytaj o zwężeniu zastawki mitralnej.
- Przeczytaj o niedomykalności zastawki mitralnej.
- Przeczytaj o zwężeniu aorty.
- Przeczytaj o niedomykalności zastawki aortalnej.
Cykl serca
Możesz usłyszeć o koncepcji zwanej cyklem sercowym. Po prostu „cykl serca” to sposób, w jaki lekarze dzielą pracę serca na dwie fazy - fazę rozkurczową i fazę skurczową.
Podczas rozkurczowej fazy cyklu sercowego przedsionki kurczą się, aby wypełnić obie komory krwią, a komory „rozluźniają się” pomiędzy uderzeniami serca. Zastawki trójdzielna i mitralna są otwarte podczas fazy rozkurczowej, aby umożliwić przepływ krwi do komór, a zastawki płucne i aortalne są zamknięte, aby zapobiec cofaniu się krwi do komór.
Podczas fazy skurczu obie komory kurczą się, aby wypchnąć krew do płuc (prawa komora) i do reszty ciała (lewa komora). Prawe przedsionek wypełnia się „zużytą” krwią z tkanek, a lewe - natlenioną krwią z płuc. Zastawka trójdzielna i zastawka mitralna są zamknięte podczas skurczu, a zastawka płucna i aortalna są otwarte.
Koncepcja cyklu sercowego jest przydatna na kilka sposobów. Na przykład, gdy mierzymy ciśnienie krwi, mierzymy ciśnienie w tętnicach w obu fazach cyklu serca - skurczowej i rozkurczowej. Zatem ciśnienie krwi jest podawane jako dwie liczby, na przykład 120/80. Tutaj skurczowe ciśnienie krwi (ciśnienie tętnicze w momencie bicia komór) wynosi 120 mmHg, a rozkurczowe (ciśnienie podczas rozkurczu komór) 80 mmHg.
- Przeczytaj o mierzeniu ciśnienia krwi.
Ponadto, gdy kardiolodzy mówią o niewydolności serca, często określają, czy dysfunkcja serca dotyczy przede wszystkim skurczowej części czynności serca (jak w kardiomiopatii rozstrzeniowej), czy rozkurczowej (jak w przypadku dysfunkcji rozkurczowej). Właściwe traktowanie wymaga takiego rozróżnienia.
Przeczytaj o anatomii prawidłowych tętnic wieńcowych.
Wreszcie, ważne jest, aby zauważyć, że kolejność i czas trwania cyklu serca - otwieranie i zamykanie czterech zastawek oraz pompowanie i rozluźnianie czterech komór - ma kluczowe znaczenie dla normalnego funkcjonowania serca. To synchronizacja i sekwencjonowanie są w dużym stopniu zależne od układu elektrycznego serca, o którym możesz przeczytać tutaj.
